تعداد زیادی از افراد دوست دارن تا برای بهبود سلامتی و یا درمان برخی از بیماری‌ها، به جای داروهای شیمیایی، به طب سنتی روی آورده و از گیاهان دارویی استفاده نمایند. یکی از همین گیاهان دارویی که خواص بسیار گسترده‌ای دارد، زنجبیل است. اما زنجبیل چیست، خواص زنجبیل کدامند و چه مزایا و معایبی دارد؟ در ادامه مطلب با دیجی عطار همراه باشید تا به طور مفصل به این سوالات پاسخ دهیم.
زنجبیل چیست؟
زنجبیل چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم که زنجبیل یک گیاه گلدار گرمسیری است که در ابتدا در جنوب شرقی آسیا، هند رشد کرده، اما اکنون به طور گسترده‌ای با پرورش، در سراسر جهان در دسترس است. این گیاه سابقه‌ای بسیار طولانی برای استفاده در طب سنتی دارد. برخی‌ها زنجبیل را نزدیک به زردچوبه دسته بندی میکنند. نام علمی زنجبیل Zingiber officinale است که تصور می‌شود از واژه سانسکریت singabera به معنی ادویه برگرفته شده است.
بسیاری از افراد از زمان‌های قدیم از زنجبیل در پخت و پز و همچنین برای مصارف دارویی استفاده می‌کردند. زنجبیل را می‌توانیم یکی از داروهای خانگی محبوب برای رفع تهوع ، درد معده و سایر مشکلات سلامتی بنامیم. افراد به طور معمول در پخت و پز از زنجبیل تازه یا خشک استفاده میکنند و بعضی از آن ها از مزایای زنجبیل برای فواید سلامتی بهره میبرند.
آنتی اکسیدان‌ها و سایر مواد مغذی موجود در زنجبیل ممکن است به پیشگیری یا درمان ورم مفاصل، التهاب و انواع مختلف عفونت کمک کند. محققان همچنین پتانسیل آن را برای کاهش خطر ابتلا به دیابت، سرطان و سایر مشکلات سلامتی مورد بررسی قرار داده‌اند.
زنجبیل یکی از گیاهان گلدار گرمسیری است که خواص بسیاری برای بدن دارد.
کدام قسمت زنجبیل مفید است؟
زنجبیل از جمله گیاهانی است که تمامی قسمت‌های آن خاصیت دارد. شما می‌توانید پس از پوست‌گیری زنجبیل، آن را خرد کرده و یا خشک نمایید و در غذاهای خود به عنوان چاشنی اضافه کرده و یا با آن یک چای پرخاصیت درست کنید. اما خوب است بدانید که ریشه زنجبیل نیز دارای خواص بسیاری است و می‌تواند برای سلامت پوست، مشکلات تنفسی و گوارشی مفید باشد.
ریشه زنجبیل: زنجبیل یکی از گیاهان پر خاصیتی است که تمامی قسمت های آن از جمله ریشه زنجبیل، مزایای فوق العاده ای به همراه خواهد داشت.
خواص زنجبیل
محققان در بررسی‌های انجام شده به این نتیجه رسیده‌اند که زنجبیل ممکن است دارای خواص ضد التهابی، ضد باکتریایی، ضد ویروسی و سایرمزایای سلامتی باشد. در زیر برخی از کاربردهای دارویی احتمالی و خواص زنجبیل اشاره می‌نماییم:
کاهش گاز معده و بهبود هضم
مطالعات متعددی در مورد اثرات زنجبیل بر روی گازهای دستگاه گوارش در هنگام هضم صورت گرفته است. برخی تحقیقات نیز نشان می‌دهد که آنزیم‌های موجود در زنجبیل می‌توانند به بدن در تجزیه و بیرون راندن این گاز کمک کنند. به نظر می‌رسد زنجبیل نیز اثرات مفیدی بر آنزیم‌های تریپسین و لیپاز پانکراس، که برای هضم مهم هستند، دارد. علاوه بر این، زنجبیل می‌تواند به افزایش حرکت مدفوع در دستگاه گوارش کمک کند و این نشان می‌دهد که رفع یبوست و یا جلوگیری از آن، یکی از خواص زنجبیل است.
بهتر است بدانید خواص بابونه آلمانی چیست؟
تسکین حالت تهوع
برخی تحقیقات نشان می‌دهد زنجبیل می‌تواند به بهبود بیماری‌های صبحگاهی و تسکین حالت تهوع کمک کند. در یک مطالعه کوچک در سال 2010، تأثیر مکمل‌های پودر ریشه زنجبیل بر تهوع در 60 کودک و بزرگسال که تحت شیمی درمانی قرار گرفته بودند، مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل این بررسی نشان داد که این مکمل منجر به کاهش حالت تهوع در بیشتر افرادی که آن را مصرف کرده‌اند، می‌شود. محققان دیگری نیز به نتایج مشابهی رسیدند. آن ها گزارش كردند كه مصرف دوز روزانه 50000 ميلی گرم عصاره زنجبيل باعث كاهش علائم تهوع می‌گردد.
زنجبیل می تواند بیماری های صبحگاهی به خصوص حالت تهوع را درمان نماید.
بهبود سرماخوردگی و آنفولانزا
بسیاری از افراد برای کمک به بهبود سرماخوردگی یا آنفولانزا از زنجبیل استفاده میکنند. در سال 2013، محققان تأثیر زنجبیل تازه و خشک بر روی یک ویروس تنفسی در سلول های انسانی را مورد مطالعه قرار دادند. نتایج نشان داد که زنجبیل تازه ممکن است به محافظت از سیستم تنفسی کمک کند، در حالی که زنجبیل خشک تأثیر یکسانی نداشته است.
تسکین درد
محققان در یک مطالعه کوچک، که 74 داوطلب را مورد بررسی قرار داده بودند، دریافتند که دوز روزانه 2 گرم زنجبیل خام یا گرم شده، حدود 25٪ باعث کاهش درد عضلات ناشی از ورزش می‌شود. همچنین، یک بررسی در سال 2016 نتیجه داد که زنجبیل ممکن است به کاهش درد قبل یا دوران قاعدگی کمک کند.
بهتر است بدانید 7 روش جهت تشخیص عسل طبیعی از تقلبی
کاهش التهاب
گروهی از محققان دریافتند که مصرف زنجبیل به صورت خوراکی، می‌تواند تا حد زیادی التهابات به وجود آمده در بدن را درمان کند. البته بهره‌گیری از این خواص زنجبیل در صورتی امکان پذیر خواهد بود که فرد دچار حساسیت به این داروی گیاهی نباشد. چرا که زنجبیل خود می‌تواند در برخی از افراد، سبب بروز حساسیت شود.
بهبود سلامت قلب و عروق
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد عصاره زنجبیل ممکن است به بهبود بیماری‌های قلبی عروقی کمک کند. به عنوان مثال، یک بررسی نشان داد که دوز 5 گرم یا بیشتر از آن می‌تواند باعث فعالیت‌های ضد پلاکت خون، مقابله نماید. البته برخی از شواهد حاکی از آن است که نتایج بر روی انسان هنوز به طور قطعی مورد بررسی قرار نگرفته است. با این حال، آن ها پیشنهاد میکنند که با تحقیقات بیشتر، زنجبیل را می‌توان به یک روش مطمئن برای درمان بیماری‌های قلبی و عروقی تبدیل کرد.
در همین حال، یک مطالعه کوچک نشان داد که عصاره زنجبیل به کاهش بروز ناهنجاری‌های قلبی در موش‌های مبتلا به دیابت کمک می‌کند. برخی از محققان خاطرنشان كردند كه این كاهش ناهنجاری‌ها ممكن است ناشی از خاصیت آنتی اکسیدانی عصاره زنجبیل باشد.
کاهش خطر سرطان
زنجبیل را نمی‌توانیم منبعی غنی از پروتئین یا مواد مغذی دیگری بنامیم، اما زنجبیل حاوی مقدار زیادی از آنتی اکسیدان‌های مفیداست که می‌تواند مزایای بسیاری را به همراه داشته باشد. مطالعات نشان داده‌اند که به همین دلیل زنجبیل می‌تواند انواع استرس اکسیداتیو را کاهش دهد.
استرس اکسیداتیو هنگامی اتفاق می‌افتد که بیش از حد رادیکال‌های آزاد در بدن ایجاد شود. رادیکال‌های آزاد مواد سمی هستند که طی متابولیسم و سایر عوامل تولید می‌شوند.
آنتی اکسیدان های موجود در زنجبیل سبب از بین رفتن رادیکال های ازاد شده که در نهایت به جلوگیری از سرطان می انجامد.
بدن برای جلوگیری از آسیب‌های سلولی که می‌تواند منجر به طیف وسیعی از بیماری‌ها از جمله سرطان شود، باید رادیکال‌های آزاد را از بین ببرد. آنتی اکسیدان‌های رژیمی به بدن کمک میکنند تا بدن از رادیکال‌های آزاد خلاص شود.
بهتر است بدانید: خواص اسفرزه برای یبوست: مقدار، نحوه و نسخه مصرف
در یک کارآزمایی در سال 2013، محققان به مدت 20 روز به 20 شرکت کننده 2 گرم زنجبیل یا دارونمایی از آن دادند. همه شرکت کنندگان در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ بودند. بیوپسی‌ها نشان داد شرکت کننده‌هایی که زنجبیل مصرف کرده بودند، در بافت کولون سالم تغییرات منفی کمتری داشتند. تکثیر سلولی همچنین در این گروه کاهش یافته بود. یافته‌ها حاکی از آن است که زنجبیل می‌تواند در پیشگیری از سرطان روده بزرگ نقش بسزایی داشته باشد.
لاغری
یکی دیگر از خواص زنجبیل، لاغری است. زنجبیل خاصیت ترموژنیک دارد و این بدان معنی است که سبب افزایش دمای بدن می‌شود. این افزایش دمای بدن سوخت و ساز را افزایش داده و در نتیجه چربی سوزی در بدن بیشتر می‌گردد. درواقع کسانی که می‌خواهند در کنار رژیم گرفتن، زودتر به وزن ایده‌آل خود برسند، بهتر است زنجبیل را در رژیم غذایی خود بگنجانند و متابولیسم بدن خود را افزایش دهند.
مزایا و معایب زنجبیل
مانند هر خوراکی دیگری، مزایا و معایب زنجبیل نیز با یکدیگر همراه هستند. علاه بر خواص زنجبیل که در بالا به آن‌ها اشاره نمودیم، سایر مزایای زنجیل شامل موارد زیر می‌شود:
زنجیل می‌تواند به بهبود روابط زناشویی و روابط جنسی کمک کند. از سوی دیگر با تقویت اسپرم، می‌تواند باروری را در آقایان افزایش دهد. زنجبیل زود انزالی را درمان کرده و می‌تواند مشکلات گردش خون و آرتریت را برطرف نماید. خواص ضدباکتریایی، ضد پیری، ضد سرفه، ضد لخته شدن خون، ادرار آور، افزایش سیستم ایمنی بدن و ... از مزایای زنجبیل محسوب می‌شوند.
باید بدانید درست است که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) گنجاندن زنجبیل در رژیم غذایی را بی خطر می‌داند، اما استفاده از آن به عنوان دارو یا مکمل را تضمین نمی‌کند. همچنین لازم به ذکر است که محققان بسیاری از ترکیبات موجود در زنجبیل را هنوز بررسی نکرده‌اند. درواقع، شواهد علمی برخی ادعاها راجع به خصوصیات بهبودی زنجبیل را پشتیبانی نمی‌کند.
لذا قبل از گنجاندن زنجبیل به رژیم غذایی یا مصرف مکمل زنجبیل، بهتر است با پزشک خود مشورت نمایید چرا که زنجبیل ممکن است برای برخی از افراد حساسیت زا باشد و یا اینکه با برخی از داروها، تداخل دارویی ایجاد نماید.
یکی از معایب زنجبیل این است که با داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین و وارفارین، داروهای فشار خون و داروهایی که برای دیابت تجویز می‌شوند، تداخل دارد.
التهابات دهان، سوزش معده، جوش، اسهال و ایجاد بادگلوهای مکرر از معایب زنجبیل محسوب می‌شوند.
مصرف زیاد زنجبیل می تواند سبب اسهال، سوزش معده و سایر مشکلات شود.
نسخه زنجبیل
از آنجایی که زنجبیل دارای طبعی گرم و محرک است، لذا استفاده از آن برای برخی از افراد توصیه نمی‌شود. در نسخه زنجبیل طب سنتی، امکان مصرف 3 گرم زنجبیل مجاز است و افراد می‌توانند آن را در 2 یا 3 وعده در طول روز مصرف نمایند. همچنین نسخه زنجبیل برای کودکان زیر دو سال تجویز نمی‌شود.
ضمنا افراد با سنگ کلیه، دیابت، خانم‌های باردار و یا شیرده و کسانی که داروهای قلبی مصرف میکنند، پیش از گنجاندن زنجبیل در رژیم غذایی، بهتر است با پزشک خود مشورت نمایند.
نکته
توجه داشته باشید که دوز مصرف زنجبیل در طول روز نباید بیشتر از 4 میلی گرم باشد چرا که در این صورت می‌تواند مشکلات گوارشی و همچنین حساسیت‌های مختلف در بدن شما ایجاد نماید.
بهتر است بدانید آویشن برای چه کسانی اصلا خوب نیست؟
نحوه زنجبیل
همان‌طور که در ابتدا گفتیم، زنجبیل دارای خواص بسیاری است و شما می‌توانید آن را به طرق مختلفی مصرف نمایید. نحوه مصرف زنجبیل به چه گونه است؟ در ادامه خواهید خواند:
چای زنجبیل
شما برای مصرف زنجبیل، می‌توانید به روشی ساده، چای زنجبیل درست کنید. برای این منظور زنجبیل تازه خریدار کرده و به اندازه یک قاشق چای خوری از آن را خرد نمایید. سپس زنجبیل خرد شده را درون قوری ریخته و روی آن آب جوش بریزید.
برای مدت 10 الی 15 دقیقه صبر نمایید تا دم بکشد. بعد این ترکیب را از صافی بگذرانید تا زنجبیل‌های خرد شده، جدا شوند. چای زنجبیل شما آماده است و شما می‌توانید روزی 3 فنجان از این چای را بنوشید.
یکی از ساده ترین راه ها برای مصرف زنجبیل، درست کردن چای زنجبیل است.
چاشنی غذا
آسانترین راه برای بهره‌گیری از خواص زنجبیل، اضافه کردن آن به عنوان چاشنی غذا است. شما می‌توانید پودر زنجبیل و یا زنجبیل ریز خرد شده را به سوپ، کلوچه‌ها، مافین‌ها و حتی چاشنی به سالاد اضافه نمایید. البته توجه داشته باشید که طعم زنجبیل تند بوده، لذا در اضافه نمودن آن به خوراک خود احتیاط نمایید.
شکلات زنجبیل
اگر از طعم شکلات‌های تند و تیز لذت می‌برید، می‌توانید شکلات زنجبیل درست نمایید. برای رسیدن به این هدف، به این شیوه عمل نمایید:
زنجبیل تازه خریداری کرده و آن را پوست بگیرید و خرد نمایید. درون ظرفی نصف پیمانه شکر و نصف پیمانه آب بریزید و آن‌ها را با هم ترکیب نمایید. سپس این ترکیب را روی گاز قرار دهید تا به جوش آید. بعد از جوشیدن شکر و آب، زنجبیل‌ها را به ظرف بیفزایید. شعله را کم کرده و 20 دقیقه صبر نمایید تا زنجبیل نیز بجوشد.
بعد از گذشت این مدت، از یک کفگیر مشبک کمک بگیرید و زنجبیل‌ها را از ظرف بیرون آورده و درون توری قرار دهید. 24 ساعت شبانه روز صبر کنید تا زنجبیل‌ها خشک شوند. شما می‌توانید این شکلات‌های تند و تیز زنجبیل را درون ظروف در بسته به مدت 3 ماه نگه داشته و میل نمایید.
بهتر است بدانید: خواص سیر برای سلامت پروستات، تقویت قوای جنسی و باروری
کمپرس زنجبیل
برای آنکه بتوانید سموم را از بدن خود دفع کنید، می‌توانید از کمپرس زنجبیل استفاده کنید. برای درست کردن کمپرس زنجبیل، در ابتدا چای زنجبیل درست نمایید. سپس دستمالی تمیز آورده و آن را به چای زنجبیل آغشته نمایید. دستمال را فشار دهید تا آب اضافی آن گرفته شود. سپس آن را روی محل درد و یا جایی که زخم شده قرار دهید.
سخن پایانی
زنجبیل یکی از سالم‌ترین و خوشمزه‌ترین ادویه‌های کره زمین است. این ماده حاوی مواد مغذی و ترکیبات فعال زیستی است که فواید بسیاری برای بدن و مغز به همراه دارند.همان‌طور که خواندید، خواص زنجبیل بسیار گسترده است و می‌تواند برای سلامتی فواید بسیاری را به همراه داشته باشد.
اما با این وجود لازم است تا پیش از مصرف و یا گنجاندن آن در رژیم غذایی، حتما با پزشک خود مشورت نمایید. چرا که این گیاه دارویی می‌تواند سبب بروز حساسیت شده و یا اینکه با برخی از داروهای مصرفی، تداخل ایجاد نماید.
