اگر در میان گیاهان دارویی و سنتی، به دنبال یک گیاه عالی برای معده و دستگاه گوارش می‌گردید که اثربخشی مناسبی روی لاغری و کاهش وزن نیز داشته باشد، باید بارهنگ را به شما معرفی کنیم. خواص بارهنگ برای معده و نیز خواص بارهنگ برای لاغری عالی به نظر می‌رسند. در صورتی که نسخه صحیح مصرف این گیاه را دانسته و به واقع نیز دستورالعمل استفاده از آن را به درستی دنبال کنید، می‌توانید اثربخشی لازم را از آن دریافت کرده و به ارتقا سلامت بدن خود، کمک زیادی نمایید. عطر و طعم برگ‌های بارهنگ خاکی و کمی علفی با اثری از فلفل است که در آب و هوای گرمتر و خاک خشک‌تر، میزان رنگ و طعم فلفلی آن بیشتر نیز خواهد شد. البته ریشه‌ها و گل‌ها دارای رایحه‌ای ملایم‌تر و شیرین‌تر از همان طعم هستند.
از آن جایی که دیجی عطار، به عنوان بزرگترین فروشگاه اینترنتی عطاری کشور، محصولات بارهنگ را در سبد کالایی خود جای داده است، به صورت مستقل به خواص آن پرداخته و مضرات و نسخه مصرف را دنبال می‌کنیم.
بارهنگ
بارهنگ در گیاه شناسی در دسته Plantago major قرار می‌گیرد که گونه ای از Plantago محسوب می‌شود. Plantago یک تیره شامل تقریبا 200 گونه گیاه کوچک و ظریف است که از زمان‌های پیش از تاریخ معمولا برای داروهای گیاهی مورد استفاده قرار می‌گرفتند. گیاه بارهنگ، یک گیاه چند ساله است که گرده افشانی داشته و به طور نامحدود رشد می‌کند. این گیاه در ماه‌های زمستانی به خواب رفته و هر بهار سیستم جدیدی از ریشه خود را تشکیل می‌دهد. بذرهای آن به وسیله حیوانات از جمله آهو، خرگوش و پرندگان پراکنده می‌شوند و می‌توان رشد آن را در جای جای یک فضای زراعی مشاهده کرد.
غلظت متراکم مواد تشکیل دهنده مغذی و مفید بارهنگ، آن را به عنوان یکی از پربارترین محصولات دارویی جهان قرار داده است. مواد تکشیل دهنده شیمیایی فعال آن عبارتند از: اوکوبین، آلانتوئین و موسیلاژ. این ترکیبات حاوی بسیاری از خواص ضدمیکروبی، ضدویروسی، ضد سم، قابض، ترمیم کننده بافت، خنک کننده و ادرار آور هستند. برگ‌های آن نیز در طب سنتی به صورت مرهم یا ضماد فرآوری شده، مورد استفاده قرار می‌گرفتند و در التیام زخم‌ها، اثربخشی عالی داشتند.
بارهنگ بومی اروپا و آسیای شمالی و مرکزی است. البته بعدها در قاره آمریکا نیز به صورت فراوان کشت شده و در زیستگاه‌های خارجی جان گرفت. توانایی این گیاه در انطابق با خاک‌های تضعیف شده، در واقع آن را به یک بازسازی‌کننده طبیعی خاک تبدیل ساخته است.
تصویر: بارهنگ دارای خواص عالی ضدمیکروبی و تصفیه کننده خون است و برای تسکین مشکلات معده، لاغری و به طور کلی متابولیسم عالی عمل می‌کند.
بارهنگ به انگلیسی
بارهنگ به انگلیسی Broadleaf Plaintain خوانده شده و ظاهر آن برگ‌های ضخیم تخم مرغی شکلی را نشان می‌دهد.
خواص بارهنگ
بارهنگ در هر جایی کشت شده و شاید می‌توانستیم با این حساب آن را یک علف هرز و آفت گسترده به حساب بیاوریم، اما خواص بارهنگ به حدی قابل توجه است که باید آن را یکی از ارزشمندترین گیاهان دارویی جهان به شمار آوریم. خواص بارهنگ حاوی ترکیبات عالی برای کاهش التهاب، بهبود هضم و ترمیم زخم‌ها است. در اینجا به بررسی فواید، عوارض جانبی و کاربردهای بارهنگ می‌پردازیم.
1. خواص بارهنگ در کاهش التهاب
در حالی که سطح پایینی از التهابات می‌تواند به عنوان پاسخ طبیعی بدن شما در برابر عفونت‌های میکروبی یا ویروسی بیرونی باشد و قدرت بدنی شما را نشان دهد، اما التهاب مزمن خود منجر به بیماری‌های مختلف خواهد شد. مطالعات حاکی از آن هستند که گیاه بارهنگ ممکن است به کاهش التهاب کمک کند. به طور خاص برگ‌های آن حاوی چند ترکیب ضدالتهابی قوی، از جمله فلاونوئیدها، ترپنوئیدها، گلیکوزیدها و تانن‌ها هستند. یک مطالعه صورت گرفته روی موش‌ها نشان داد که استفاده از عصاره گیاه بارهنگ، باعث کاهش چندین نشانگر التهاب ناشی از آسیب کبدی می‌شود. یک مطالعه حیوانی دیگر نیز تائید کرد که عصاره گیاه بارهنگ به طور قابل توجهی موجب کاهش التهاب و کاهش آنزیم‌های کبدی برای محافظت در برابر آسیب کبدی می‌گردد.
علاوه بر این مطالعات آزمایشگاهی ثابت کرده است که بارهنگ ممکن است چندین نشانگر التهاب را کاهش داده و رشد برخی از سلول‌های سرطانی بدخیم را کند سازد. البته بارهنگ یک داروی ضدسرطان شناخته نشده و تنها می‌تواند به کاهش رشد سلول‌های سرطانی کمک کند.
تصویر: یکی از اثربخشی‌های بارهنگ، خواص آن در کاهش التهاب است که می‌تواند طیف وسیعی از التهابات بدن را در بر بگیرد.
2. خواص بارهنگ در ترمیم زخم
برخی از تحقیقات صورت گرفته نشان داده است که بارهنگ ممکن است با کاهش التهاب، جلوگیری از رشد میکروبی و تسکین درد و ترمیم زخم‌ها، همراه باشد. در واقع یک مطالعه بر 40 نفر صورت گرفته و نتیجه داد که استفاده از ژل حاوی آلوئه ورا و بارهنگ، به بهبود زخم پا کمک می‌کند. به همین ترتیب در یک مطالعه حیوانی، ترکیب گیاه آلوئه ورا و بارهنگ، موجب ترمیم زخم و البته بهبود ترمیم بافتی در استفاده به شکل موضعی شد. البته با توجه به این که در هر دوی این آزمایش‌ها، در کنار بارهنگ از آلوئه ورا نیز استفاده شده بود، تشخیص میزان اثربخشی بارهنگ تا حدودی مشکل به نظر می‌رسد.
به این دلیل مطالعه مستقلی صورت گرفته و در آن تنها از عصاره بارهنگ برای زخم‌ها استفاده شد و نتیجه در مقابل گروه کنترل، حاکی از افزایش سرعت بهبودی بود. (البته نتیجه‌ای که به همراه آلوئه ورا داشتیم، به مراتب تاثیرگذارتر بود.)
به نظر می‌رسد که هنوز به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است، اگر چه قرینه تاریخی حاکی از آن است که در گذشته از این گیاه به عنوان ضماد برای زخم‌ها استفاده شده است.
3. خواص بارهنگ برای معده
خواص بارهنگ برای معده بسیار قابل توجه بوده و ممکن است این گیاه بتواند از سلامت گوارش نیز حمایت کند. ترکیبات موجود در برگ های بارهنگ، برخی از مشکلات گوارشی را کاهش داده و عملکرد معده را بهبود می‌بخشند. این گیاه حاوی پسیلیوم بوده که نوعی فیبر محسوب شده و اغلب به عنوان ملین طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پسیلیوم هنگام حرکت از طریق دستگاه گوارش، آب را جذب می‌کند.
بر اساس یک بررسی صورت گرفته، بارهنگ همچنین ممکن است حرکت دستگاه گوارش را کند کرده و باعث تنظیم نظم روده و کمک به درمان اسهال شود. به این ترتیب در افرادی که معمولا با اسهال روبرو شده و از آن رنج می‌برند، استفاده از بارهنگ به کند کردن این روند و متوقف ساختن این بیماری کمک می‌کند.
همچنین یک مطالعه روی موش‌ها ثابت کرده است که عصاره گیاه بارهنگ، باعث بهبود زخم معده خواهد شد و می‌توان نتیجه گرفته که خواص بارهنگ برای معده در گستره قابل توجهی جای می‌گیرند.
به جز این، برخی دیگر از مطالعات حیوانی نشان داده است که خواص ضدالتهابی بارهنگ به درمان مشکلات گوارشی مانند بیماری التهابی روده یا IBD کمک کرده و علائمی مانند درد معده، نفخ و اسهال را برطرف می‌سازد. (این موارد علائم بیماری التهابی روده یا همان IBD هستند.)
4. خواص بارهنگ برای میکروب معده
آنزیم‌های موجود در گیاه بارهنگ، محیط را برای ادامه حیات میکروب‌های معده ناامن ساخته و اجازه فعالیت به آن‌ها را نمی‌دهد.
5. خواص بارهنگ برای رفلاکس معده
همین طور خواص بارهنگ برای رفلاکس معده قابل توجه بوده و در افرادی که از رفلاکس معده رنج می‌برند، میل کردن دم کرده این گیاه پیش از صرف وعده غذایی مناسب خواهد بود.
تصویر: خواص بارهنگ برای رفلاکس معده با توجه به آنزیم‌های موجود در آن، به اثبات رسیده و برای پیشگیری از این مشکل، می‌توان از دم کرده آن استفاده کرد.
6. خواص بارهنگ برای کیست
پیش از این درباره خواص بارهنگ برای کیست خوانده بودیم. به طور خاص مطالعات حاکی از آن است که خواص بارهنگ برای کیست به طرز معجزه آسایی اثرگذار بوده و میل کردن دمنوش بارهنگ در زنانی که دارای کیست رحم یا کیست تخمدان هستند، به درمان کمک زیادی خواهد کرد. البته در صورتی که کیست پس از مدتی برطرف نشده یا علائم بالینی داشته باشد، نیاز به مراجعه به پزشک بوده و نمی‌توان درمان آن را منتهی به مصرف داروهای گیاهی نمود.
7. خواص بارهنگ برای لاغری
بارهنگ به طور مستقیم موجب لاغری نمی‌شود، اما خواص بارهنگ برای لاغری به آن جایی مربوط می‌شود که با مصرف این گیاه می‌توان به افزایش سوخت و ساز بدن کمک کرده و به این واسطه لاغری بهتری رقم زده می‌شود. بدیهی است که با افزایش سوخت و ساز و بهبود متابولیسم، کاهش وزن اتفاق می‌افتد.
8. خواص بارهنگ برای عفونت رحم
به طور کلی بارهنگ، گیاهی بسیار قوی در درمان عفونت‌ها محسوب می‌شود. جالب است بدانید که در هندوستان، بارهنگ را به عنوان گیاه زندگی می‌شناسند و با استفاده از جوشانده بارهنگ می‌توان به درمان عفونت‌های رحم کمک زیادی کرد. همین طور این جوشانده به درمان التهابات کلیه و مثانه نیز کمک خواهد کرد.
9. برگ بارهنگ برای آسم
بارهنگ خاصیت خلط آوری داشته و برای افرادی که به آسم مبتلا هستند، به عنوان یک دارویی کمک کننده شناخته می‌شود. به ویژه برگ بارهنگ برای آسم بسیار اثربخش بوده و از آن جایی که در کاهش التهاب برونش‌ها نیز موثر است، می‌تواند به کاهش حملات آسم کمک کند.
10. خواص بارهنگ برای کبد
برگ و دانه‌های گیاه بارهنگ برای تصفیه کردن خون و سم‌زدایی عالی عمل می کنند، از این جهت گفته شده است که خواص بارهنگ برای کبد نیز قابل توجه بوده و مصرف جوشانده یا دم کرده آن می‌تواند به سلامت کبد کمک زیادی کند. به علاوه افرادی که به طور منظم و در سیکل‌های زمانی از دم کرده بارهنگ استفاده می‌کنند، کمتر به چربی کبد مبتلا می‌شوند.
تصویر: خواص بارهنگ برای کبد شناخته شده است و این گیاه خاصیت تصفیه کنندگی خون و سم زدایی عالی نیز دارد.
11. خواص بارهنگ برای جوش های صورت
همان طور که گفتیم بارهنگ به شکلی قوی دارای خواص ضدباکتریایی بوده و همین طور خواص ضدالتهاب دارد. این جمع ویژگی‌های بارهنگ، باعث شده است که استفاده از دمنوش یا چای آن و همین طور استفاده موضعی از این گیاه، به کاهش جوش‌های جدید صورت کمک کرده و جوش‌های قدیمی و قبلی را نیز کمتر نموده و رفته رفته جای آن‌ها را محو کند. با استفاده موضعی از بارهنگ یا ماسک آن روی پوست، می‌توان این اثربخشی را به شکلی قابل توجه به دست آورد.
12. خواص بارهنگ برای رفع شوره سر
شوره سر یکی از مشکلات رایج و مزمن مو است که بسیاری از افراد چندین بار در دوران زندگی خود با آن روبرو می‌شوند. ممکن است برای رفع این مشکل به سراغ شامپوهای مختلف ضدشوره بروید، اما شستشو دادن موها با عصاره بارهنگ نیز می‌تواند بسیار موثر باشد. کافی است که چند بار در هفته این ترکیب را روی سر و موهای خود امتحان کرده و مشاهده کنید که شوره‌ها به کلی از موهای شما جدا شده‌اند و دوباره موهای خود را براق، صاف و بدون مشکل مشاهده می‌کنید. البته جالب است بدانید که در اغلب شامپوهای ضدشوره نیز از گیاه بارهنگ استفاده می‌شود و این خاصیت گیاه به صورت کاملا رایج در صنعت بهداشتی و دارویی جای دارد.
13. خواص بارهنگ برای از بین بردن جای لک
گیاه بارهنگ دارای خواص قوی ضدالتهابی بوده و به رفع جوش و آکنه کمک می‌کند. اما به جز این، مصرف موضعی آن می‌تواند به رفع و از بین بردن جای لک های پوستی نیز کمک کند. دقت داشته باشید که برای دستیابی به این خاصیت بارهنگ، باید مداومت خوبی در استفاده موضعی از آن داشته و این چیزی نیست که با یک یا دو بار استفاده، اثربخشی خود را نشان دهد.
14. خواص بارهنگ در ادرارآوری
بارهنگ گیاهی ادرارآور است و برای آن دسته از افرادی که نیاز به افزایش ادرار داشته و مشکلاتی در خصوص مثانه یا کلیه دارند، مفید خواهد بود. به علاوه این گیاه در درمان التهابات مثانه و کلیه نیز اثربخش ظاهر می‌شود. یک مطالعه گسترده ثابت کرده است که خاصیت ادرارآوری بارهنگ در افزایش بهبود سلامتی مثانه و کلیه‌ها قابل توجه بوده و با استفاده از دمنوش یا جوشانده آن، پاکسازی قابل ملاحظه‌ای در این دستگاه ها انجام خواهد شد.
15. خواص بارهنگ در مقابل سرطان
زمانی که تومورهای سرطانی برای نخستین بار شکل می‌گیرند، یکی از معضلاتی که پزشکان معالج با آن روبرو خواهند بود، رشد سریع و بی‌رویه این تومورها است. به کمک شیمی درمانی و داروها و روش‌های موثر دیگر، سعی زیادی در متوقف ساختن رشد تومورها در وهله اول و پس از آن از بین بردن آن‌ها می‌شود. خواص ضدسرطانی بارهنگ نیز در جای خود قابل توجه بوده و این گیاه کمک زیادی به کاهش سرعت رشد تومورهای سرطانی می‌کند. اما از آن جایی که احتمال تداخل با شیمی درمانی دارد، حتما پیش از مصرف آن، با پزشک آنکولوژیست خود مشورت کنید.
طریقه مصرف بارهنگ برای معده، لاغری و ...
بهترین طریق مصرف بارهنگ برای معده، لاغری و موارد مشابه، میل کردن دمنوش این گیاه است. زمانی که بارهنگ را دم می‌کنید، بیشترین خواص آن آزاد شده و از آن جایی که به شکل مایع آن را می‌نوشید، ذره ذره وارد بدن شما شده و اثرگذاری بهتری خواهد داشت. در حال حاضر انواع دمنوش‌هایی که ترکیبی از بارهنگ را داشته یا به طور خالص از بارهنگ تشکیل شده‌اند، در بازار موجود است و در صورتی که نوع کاملا خالص و قابل اطمینان آن را تهیه کنید، می‌توانید از خواص عالی این گیاه برای رفع مشکلات و تقویت معده و سیستم گوارش و همین طور افزایش متابولیسم و رسیدن به لاغری، بهره‌مند شوید.
تصویر: با مصرف دمنوش بارهنگ، به افزایش متابولیسم بدن خود کمک کرده و از این جهت مسیر لاغری را هموار خواهید ساخت.
مضرات بارهنگ
بیشتر بزرگسالان سالم و آن دسته‌ای که بیماری خاصی ندارند، می‌توانند برگ‌های بارهنگ را با خیال راحت به صورت خام یا پخته میل کنند و موضوع خاصی در مورد مضرات بارهنگ گزارش نشده است. با این حال، مکمل‌های گیاه بارهنگ ممکن است علائم خفیفی مانند حالت تهوع، استفراغ، اسهال، نفخ یا واکنش‌های پوستی ایجاد کنند. دوزهای بالا نیز ممکن است عوارض جانبی جدی‌تری داشته و یک واکنش آلرژیک شدید و بالقوه تهدید کننده زندگی را داشته باشند. از این روی هرگز نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرده و دوز را بالا برد.
مکمل‌های فیبر مشتق شده از بارهنگ، همچنین ممکن است باعث ایجاد مشکلات گوارشی از جمله گاز معده، نفخ و مانند آن‌ها شوند.
به علاوه مصرف این گیاه مانند موارد مشابه برای بانوان باردار یا آن دسته‌ای که دوران شیردهی را سپری می کنند، ممنوع است. اگر چه عوارض قطعی از بارهنگ برای این افراد گزارش نشده است، اما به جهت احتیاط مصرف هر گونه گیاه دارویی در دوران بارداری و شیردهی بدون مجوز پزشک را ممنوع می‌دانیم.
نسخه مصرف بارهنگ
نسخه مصرف بارهنگ به این شکل است که هرگز نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرده و به جز آن در شروع با دوز بسیار کم آغاز کرده و رفته رفته کمی به آن بیفزایید. با دنبال کردن نسخه مصرف بارهنگ و استفاده از دوز پایین آن، عوارض جانبی بالقوه را به حداقل می‌رسانید. در صورت بروز واکنش آلرژیک، بلافاصله استفاده از بارهنگ را قطع کنید و در صورت نیاز به پزشک یا اورژانس مراجعه داشته باشید.
بارهنگ هم به صورت مکمل و هم به عنوان سبزیجات خوراکی در دسترس است. شما می‌توانید بارهنگ را به صورت کپسول، عصاره، دمنوش، چای و غیره خریداری کرده و مورد استفاده قرار دهید. دوز استاندارد آن در شکل مصرف چای حدود 150 میلی لیتر، 3 تا 4 بار در روز است. در صورتی که شکل پودر شده بارهنگ را مورد استفاده قرار می‌دهید، دوز مصرفی معمولا بین 3 تا 5 گرم در روز خواهد بود و نباید از این مقدار تجاوز کند.
پس از شستشوی دقیق می‌توان برگ‌های جوان و تازه بارهنگ را به صورت خام یا پخته مصرف کرد. از آن جایی که برگ‌های مسن، سخت‌تر نیز هستند، بنابراین ممکن است آن‌ها را برای مصرف در غذاهای پختنی مانند سوپ، خورشت و ... مناسب‌تر بدانیم. برای استفاده موضعی نیز باید برگ‌ها را خشک کرده و در روغن مورد نظر خود مانند روغن نارگیل، روغن زیتون یا بادام و آفتابگردان اضافه کنیم.
بارهنگ می‌تواند به محصولات طبیعی مراقبت از پوست از جمله لوسیون‌ها، کرم‌های مرطوب کننده و پمادها اضافه شود.
با این همه در صورتی که بیماری زمینه‌ای خاصی دارید، پیش از اضافه کردن این گیاه دارویی به رژیم تغذیه‌ای روزانه خود، حتما با پزشک متخصص مشورت داشته باشید.
سخن پایانی
در بالا خواص بارهنگ برای بیماری‌های مختلف و همین طور بهبود وضعیت سلامتی بدن را دوره کردیم. این گیاه از ارزشمندترین گیاهان دارویی به شمار رفته و نزد ملل مختلف از قدیم، جایگاه بالایی داشته است. همان طور که اشاره کردیم در هندوستان و طب سنتی این کشور، بارهنگ را به عنوان گیاه زندگی می‌شناختند. در فروشگاه دیجی عطار نیز به این گیاه توجه ویژه‌ای شده و شما می‌توانید انواع محصولات و فرآورده‌های آن را با اصالت کامل و اطمینان از کیفیت محصول، خریداری نمایید. پیشنهاد می‌کنیم که این مطلب و خواص بارهنگ را با دوستان و آشنایان خود به اشتراک گذاشته و آن‌ها را از خواص عالی این گیاه بی‌نظیر، آگاه سازید.
