دانههای کوچک شاهدانه از نظر غذایی بسیار غنی، و دارای طیف وسیعی از خواص مفید برای سلامتی بدن ما هستند.این دانه ها علاوه بر داشتن مقادیر زیادی آنتی اکسیدان که در بهبود و پیشگیری بیماری های قلبی و مغزی موثرند؛ سرشار از پروتئین، فیبر و اسیدهای چرب سالم از جمله امگا ۳ و امگا ۶ هستند. در این مقاله عملکرد این گیاه را در بدنمان بررسی میکنیم.
پروتئین بالای شاهدانه
گیاه شاهدانه منبعی غنی از پرو تئین است که بسیار مورد توجه ورزشکاران قرار گرفته است . در هر ۳۰ گرم یا حدود ۳ قاشق غذاخوری تخم شاهدانه، ۹/۴۶ گرم پروتئین وجود دارد. بدن انسان به طور کلی به 9 اسیدهای آمینه ضروری برای ساخت پروتئین ها نیاز دارد و لازم بذکر است که گیاه شاهدانه هر 9 اسید آمینه ضروری را داراست. از آنجایی که بدن ما به خودی خود قادر به تولید تمام این اسیدها نیست، باید آنها را از طریق یک رژیم غذایی مناسب جذب کند و شاهدانه یکی از مناسب ترین مواد غذایی برای جذب این مواد است. به غیر از سویا گیاهان معدودی مانند شاهدانه وجود دارند که چنین منبع غنی ای از پروتئین باشند به همین دلیل شاهدانه بسیار مورد توجه گیاهخواران قرار دارد.
فیبر بالا
شاهدانه از فیبر بسیار بالایی بر خور دار است که بخش عمده آن در پوست آن قرار دارد و توصیه میشود که افراد آنرا با پوست مصرف کنند. بهتر است که در صورت امکان، تخم پ شاهدانه را با پوست و به شکل دست نخورده خریداری کنید. با این حال، تخم گیاه شاهدانه حتی بدون پوسته نیز منبعی غنی از فیبر pf به حساب میآید و سه قاشق غذاخوری حاوی تقریبا ۱٫۲ گرم فیبر است.
جالب است بدانید که مصرف فیبر به مقدار کافی در طول روز، این فواید را برای بدن شما به همراه دارد:
اشتها را کاهش میدهد.
به شما کمک میکند تا وزن خود را کنترل کنید.
به تثبیت میزان قند خون کمک میکند.
سلامت روده را بهبود میبخشد.
حاوی مقادیر زیادی از مواد معدنی و انواع ویتامین
این دانههای کوچک حاوی مقادیر بالایی از ویتامینها و مواد معدنی هستند. به عنوان مثال، ویتامین E، منیزیم، فسفر، پتاسیم، آهن، زینک، و ویتامینهای گروه ب مثل نیاسین، ریبوفلاوین، تیامین، ویتامین B-6 و فولات.
دانههای گیاه شاهدانه علاوه بر انواع ویتامینها و مواد معدنی، خواص مفید دیگری نیز برای بدن ما دارند. به عنوان مثال:
بهبود عملکرد مغز
نتایج یک تست آزمایشگاهی منتشر شده در ژورنال Food Chemistry نشان دادند که عصاره دانه شاهدانه، دارای اثرات آنتی اکسیدانی است. این اثرات ممکن است ناشی از محتوای کانابیدیول CBD موجود در این گیاه باشند. نتایج تحقیقات علمی دیگری که بر روی این گیاه و CBD انجام گرفتند نشان دادند که ترکیبات موجود در گیاه شاهدانه میتوانند از سیستم عصبی ما محافظت کنند، به تنظیم سیستم ایمنی بدن کمک کنند، و علاوه بر اینها، دارای خواص ضد التهابی هستند. این بررسی نشان میدهد که CBD به دلیل داشتن این خصوصیات بالقوه، میتواند به درمان بیماریهای عصبی از جمله بیماری پارکینسون، بیماری آلزایمر، اسکلروز چندگانه، دردهای عصبی، و اختلال تشنج در دوران کودکی کمک کند.
تضمین کننده سلامت قلب
جامعه پزشکی معتقد است که اسیدهای چرب امگا ۳ قادر هستند سلامت قلب را بهبود ببخشند و خطر بروز بیماریهایی از جمله آریتمی، و دیگر بیماریهای قلبی را کاهش بدهند. همانطور که در قسمتهای بالاتر نیز ذکر کردیم، دانههای گیاه شاهدانه حاوی مقدار متناسبی از اسید چرب امگا ۳ و امگا ۶ هستند. علاوه بر این، این دانهها حاوی مقادیر زیادی از آرژینین هستند. آرژنین یک نوع اسید آمینه است که در بدن ما به اکسید نیتریک تبدیل میشود. وجود اکسید نیتریک در بدن برای کمک به اتساع عروق و شریانها ضروری است و همچنین، خاصیت ارتجاعی و نرم بودن رگهای خونی را حفظ میکند.
به طور کلی، کاهش فشار خون، پیروی کردن از یک رژیم غذایی سالم، و ورزش کردن (هر نوع ورزشی، منجر به کاهش خطر ابتلا به نارساییهای قلبی میشود.
از بین برنده التهاب
نسبت متناسب اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ موجود در دانههای شاهدانه، خاصیت ضد التهابی دارد. علاوه بر این، این دانهها یک منبع غنی از گاما لینولنیک اسید یا همان GLA هستند که یک نوع اسید چرب غیر اشباع است و میتواند التهاب را کاهش بدهد.
نتایج بعضی از مطالعات علمی که بر روی حیوانات انجام شدهاند نشان میدهند که گاما لینولنیک اسید میتواند به عنوان یک ماده ضد التهاب قوی عمل کند. با این حال، مطالعات اخیر که بر روی انسانها انجام شدهاند نشان میدهند که این نوع اسید چرب همیشه هم مؤثر واقع نمیشود. دلیل این مسئله این است که بدن انسان گاما لینولنیک اسید را به روشی بسیار پیچیده پردازش میکند. به همین دلیل است که نتایج تحقیقات انجام شده بر روی حیوانات، با نتایج تحقیقات انجام شده بر روی انشان با هم متفاوت هستند.
البته لازم به ذکر است که محققان معمولاً از غلظت بالای عصاره دانه گیاه شاهدانه برای این تحقیقات استفاده میکنند. در نتیجه خوردن این دانهها ممکن است اثرات کمتری بر روی بدن ما داشته باشد.
کاهش التهاب در بدن میتواند به بهبود علائم بیماریهای مزمنی از جمله سندرم متابولیک، دیابت نوع ۲، آرتروز، بیماریهای قلبی، و بیماری کبد چرب که به مصرف الکل مربوط نباشد کمک کند.
ارزش غذایی تخم گیاه شاهدانه
همانطور که در قسمتهای بالاتر هم ذکر کردیم، دانههای گیاه شاهدانه حاوی مقدار زیادی از پروتئین، اسیدهای چرب سالم و فیبر هستند. بر طبق آمار وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA) ، ۳ قاشق غذاخوری تخم شاهدانه حاوی ۱۱۶ کالری و مواد مغذی زیر است:
پروتئین: ۹٫۴۷ گرم
کربوهیدرات: ۲٫۶۰ گرم
چربی: ۱٫۲۰ گرم
کل اسیدهای چرب: ۱۴٫۶۲ گرم
اسیدهای چرب اشباع نشده: ۱٫۶۲ گرم
اسیدهای چرب Monounsaturated : 11.43 گرم
اسیدهای چرب Polyunsaturated: 1.38 گرم
علاوه بر اینها، دانههای گیاه شاهدانه، منبعی غنی از ویتامین E و انواع مواد معدنی از جمله کلسیم، آهن، منیزیم، پتاسیم و زینک هستند.
چگونه تخم شاهدانه را در رژیم غذایی خود بگنجانیم؟
شما میتوانید تخم گیاه شاهدانه را به شکل دانه، پودر و یا با پوست تهیه کنید. برای جدا کردن پوسته سخت دانههای این گیاه، میتوانید از یک هاون، دستگاه خرد کن، یا دستگاه مخلوط کن استفاده کنید. اگر این دانهها را به همان شکلی که هستند مصرف کنید، میتوانید به راحتی مقدار زیادی فیبر را در رژیم غذایی خود بگنجانید. علاوه بر این، میتوانید از روشهای زیر این دانهها را استفاده کنید:
دانههای کامل یا خرد شده را روی غلات یا ماست بپاشید.
دانهها را داخل اسموتی بریزید.
دانهها را به شکل بو داده مصرف کنید.
با استفاده از دانههای کامل، شیر شاهدانه درست کنید.
دانههای شاهدانه را همراه با مغزیات دیگر روی سالاد خود بریزید.
بعضی از فروشگاههای مواد غذایی نیز محصولات حاوی شاهدانه مثل شیر شاهدانه و پودر پروتئین شاهدانه را به شکل آماده میفروشند که میتواند جایگزین مناسبی برای پودر پروتئین آب پنیر باشد.
عوارض مصرف شاهدانه
در حالی که دانههای شاهدانه از گیاه شاهدانه به دست میآیند، در حالت ایده آل به هیچ وجه حاوی تتراهیدروکانابینول یا همان THC ، که ماده اصلی موجود در حشیش است نیستند. به همین دلیل هیچ اثری بر روی مغز انسان و خلق و خویش نمیگذارند.
با این حال بهتر است ورزشکاران و سایر افرادی که قصد دارند تست اعتیاد انجام بدهند بدانند که مصرف محصولات حاوی شاهدانه، در بعضی موارد میتواند نتیجه آزمایش آنها را دچار تغییراتی بکند. میزان THC موجود در هر محصول حاوی شاهدانه، به شرکت تهیه کننده محصول و فرآیند تولید آن بستگی دارد.