چرا برخی گیاهان دارویی را نباید باهم مصرف کرد؟
گیاهان دارویی خواص شگفت انگیزی برای سلامتی بدن، پیشگیری و درمان بیماری‌ها دارند. اما گاهی مصرف همزمان برخی گیاهان دارویی می‌تواند عوارض جدی برای فرد در پی داشته باشد. دلیل این امر تداخلات گیاهان دارویی با داروهای شیمیایی و مصرف همزمان گیاهان دارویی است. این تداخلات معمولا به دلیل ترکیبات شیمیایی موجود در گیاهان اتفاق می‌افتد.
تداخلات گیاهان دارویی می‌توانند موجب تضعیف یا تقویت اثرات گیاهان دارویی، کاهش یا افزایش جذب داروها، تغییر در آنزیم‌های کبدی، تاثیر بر عملکرد سیستم عصبی، گوارشی یا تغییرات دیگری در عملکرد سیستم‌های بیولوژیکی بدن شوند. همچنین، در برخی موارد، تداخلات ممکن است به عوارض جانبی ناخواسته منجر شوند که اثرات مخرب بر سلامتی افراد را افزایش دهند.
به همین دلیل، لازم است بدانیم چه گیاهان دارویی نباید باهم مصرف شوند. به عبارت دیگر انتخاب گیاهان دارویی و مصرف همزمان آن‌ها نیازمند دقت و شناخت کامل ترکیبات و اثرات مختلف آنهاست. در این زمینه مشورت با پزشک یا متخصص گیاهان دارویی می‌تواند به شما کمک کند.
تداخلات گیاهان دارویی
عنوان: کدام گیاهان دارویی باهم تداخل دارند
همانطور که گفته شد برای بهرهمندی از خواص درمانی گیاهان دارویی بدون بروز عوارض جانبی و مضر برای بدن بهتر است بدانیم کدام دمنوش ها را نباید ترکیب کرد. برخی از این گیاهان پرخاصیت با غذایی که فرد می‌خورد نیز ممکن است تداخل داشته و باعث تولید موادی شوند که به بدن آسیب می‌رساند.
در این بخش برخی تداخلات گیاهان دارویی و دمنو‌ش‌های گیاهی را باهم مرور می‌کنیم.
چای
چای سبز یکی از گیاهان دارویی با خواص فراوان است که برای درمان افسردگی، افزایش تمرکز، کاهش وزن و حتی درمان سرطان معده و کبد مفید است. از آنجایی که نوشیدن چای عادت روزانه اغلب ایرانیان است موضوع استفاده همزمان داروی گیاهی و شیمیایی در مورد این گیاه اهمیت زیادی دارد.
- مصرف همزمان انواع چای از جمله چای سبز و چای سیاه با داروهای شیمیایی مانند آمفتامین، افدرین و بعضی آنتی‌بیوتیک‌ها تداخل دارد و عملکردشان را مختل می‌کند.
- مصرف چای سیاه و چای سبز به طور همزمان با گیاهان دارویی و مکمل‌هایی که در تجمع پلاکت خون موثر هستند، امکان خونریزی را افزایش می‌دهد. به عبارت دیگر چای را نباید همراه با گیاهان دارویی مانند سنبل ختایی، میخک، مریم گلی چینی، سیر، زنجبیل، جینکو، جینسینگ مصرف کرد.
- مصرف همزمان چای سبز با گیاهان و مکمل‌های حاوی ژینستئین شامل سویا، کودزو، شبدر قرمز، یونجه، کلم بروکلی و گل کلم، امکان رشد تومور را افزایش می‌دهد.
- مصرف همزمان چای سبز با گل گاوزبان اروپایی سبب عوارض جانبی برای کبد می‌شود
- چای سیاه به دلیل داشتن کافئین با گیاه اکیناسه و شبدر قرمز تداخل دارد و بهتر است از مصرف همزمان آن‌ها پرهیز کرد.
- چای سبز حاوی مقدار قابل ملاحظه‌ای ویتامین k بوده و می‌تواند اثر دارویی وارفارین را خنثی کند.
بابونه
بابونه اثر آرامبخشی دارد و اگر همزمان با سایر گیاهان دارویی آرامبخش و ضد استرس مصرف شود این خاصیتش تقویت می‌شود. از جمله گیاهان آرامبخش می‌توان به سوسن، شقایق کالیفرنیا، علف گربه، رازک، زغال اخته، کاوا، گل راعی، قاشقک و سنبل الطیب اشاره کرد.
همچنین تداخل داوریی بابونه با داروهای داروهای بنزودیازپین و داروهای رقیق‌کننده خون از جمله آسپرین، پلاویکس، ایکارلتو، وارفارین، هپارین ها، پراداگزا و هرپارین بسیار مهم است و اثربخشی آن‌ها را مختل می‌کند.
زردچوبه
زردچوبه یکی از پرکابردترین ادویه‌ها در آشپزخانه ایرانی است که خواص دارویی فراوانی دارد. اما اگر داروهای ضد انعقاد خون مصرف می‌کنید، زردچوبه نخورید. زیرا این گیاه دارویی عملکرد داروی وارفارین را مختل کرده و خطر خونریزی را افزایش می‌دهد.
چای ترش
عنوان: تداخل دارویی چای ترش
مصرف گیاه دارویی چای ترش به صورت دمنوش و عصاره قند خون و فشار خون را کاهش می‌دهد. مصرف این گیاه همراه با گیاهان دارویی یا مکمل‌هایی که اثر کاهنده فشار خون و قند خون دارند ممکن است باعث افت شدید قند و فشار خون شود.
برخی گیاهان و مکمل‌های کاهنده قند خون عبارتند از: آلفا لیپوئیک اسید، کروم، گیاه چنگال شیطان، شنبلیله، سیر، گوار گام، جینسینگ، اسفرزه.
برخی گیاهان و مکمل‌های کاهنده فشار خون عبارتند از: سیسئین پپتیدها، کوآنزیم کیو تن (Q10)، پنجه گربه، روغن ماهی، ال آرژنین، لیسیوم، گزنه، تانین.
بهار نارنج
اگر دمنوش یا عرق بهارنارنج همزمان با گیاهان دارویی حاوی کافئین مانند چای سیاه و چای سبز مصرف شود، می‌تواند باعث افزایش فشار خون و ضربان قلب شود. البته این تاثیر در افراد جوان که بدن قوی دارند چندان شدید نخواهد بود.
جینسینگ
عنوان: تداخل دارویی گیاه جینسینگ
گیاه دارویی جینسینگ که معمولا برای مقابله با استرس، افزایش انرژی و ایجاد حس نشاط مصرف می‌شود با برخی داروها تداخل دارد. جینسینگ اثربخشی داروی وارفارین (داروی جلوگیری از لخته شدن و انعقاد خون) را کاهش می‌دهد. زیرا عملکرد این گیاه برخلاف داروی وارفارین است و مصرف زیاد آن با افزایش خطر ایجاد لخته در خون همراه است. همچنین دمنوش جینسینگ فشار خون را افزایش می‌دهد و برای افرادی که فشار خون بالا دارند تهدید محسوب می‌شود.
اسطوخودوس
از عصاره اسطوخودوس برای درمان بیماری‌های دستگاه گوارش و روماتیسم استفاده می‌کنند. اما این گیاه دارویی با برخی از داروها تداخل دارد و عوارض جانبی ناخواسته و گاهی خطرناکی را ایجاد می‌کند. اسطوخودوس خواب‌آور است و مصرف آن با داروهای خواب‌آور و یا داروهایی که عوارض جانبی آن‌ها خواب آلودگی است از جمله سیتالوپرام، لورازپام، سیتریزین، لوراتادین، اگزازپام و کلونازپام توصیه نمی‌شود. همچنین اسطوخودوس پایین آورنده فشار خون است و با تمام داروها و گیاهان دارویی کاهنده فشار خون از جمله آتنولول، کاپتوپریل، لوزارتان، آملودیپین و هیدروکلروتیازید تداخل دارد.
میخک
عنوان: میخک با چه گیاهانی نباید مصرف شود
اگر میخک همزمان با گیاهان دارویی موثر در تجمع پلاکت مصرف شود باعث افزایش خطر خونریزی در برخی افراد می‌شود. لذا از مصرف همزمان میخک با گیاهانی از قبیل سنبل ختایی، مریم گلی، میخک، سیر، زنجبیل، جینکو، شبدر قرمز، زردچوبه و بید اجتناب کنید.
دارچین
یکی از خواص دارویی دارچین کاهش قند خون است و اگر با سایر گیاهان یا مکمل‌های کاهنده قند خون مصرف شود باعث افت شدید قند خون در برخی بیماران می‌شود. ازجمله گیاهان و مکمل‌های موثر در کاهش قند خون می‌توان به آلفا لیپوئیک اسید، خیار تلخ یا کارلا، کروم، گیاه چنگال شیطان، شنبلیله، سیر، گوار گام، شاه بلوط، جینسینگ و اسفرزه اشاره کرد.
بادرنجبویه
گیاه دارویی بادرنجبویه آرامبخش است و مصرف همزمان آن با سایر گیاهانی که خاصیت مشابه دارند سبب تقویت اثر آن می‌شود. برخی از گیاهان دارویی که اثر بادرنجبویه را تقویت می‌کنند عبارتند از: سوسن ، شقایق کالیفرنیا، علف گربه، رازک، زغال اخته، کاوا، گل راعی، قاشقک، سنبل الطیب و یربا مانسا
آویشن
آویشن یکی از مهم‌ترین گیاهان در موضوع استفاده همزمان داروی گیاهی و شیمیایی است. زیرا اغلب افراد آویشن را بهترین راه برای درمان علائم سرماخوردگی می‌دانند. اما مصرف دمنوش آویشن باغی همراه با سایر گیاهان دارویی که بر تجمع پلاکت خون تاثیر دارند، باعث افزایش خطر خونریزی می‌شود. لذا آویشن را با گیاهانی از قبیل سنبل ختایی، آنیسون، همیشه بهار کوهی، آنغوزه، شبدر باتلاقی، بولدو، فلفل آنوم، کرفس، بابونه، میخک، شنبلیله، بابونه گام چشم، سیر و زنجبیل مصرف نکنید. سایر گیاهان دارویی که بهتر است با آویشن مصرف نشوند عبارتند از جینکو، جینسینگ، شاه بلوط، ترب کوهی، شیرین بیان، اسپیره، پیاز، زبان گنجشک، گل ساعتی، کواسیا، شبدر قرمز، زردچوبه، هویج وحشی، کاهی وحشی و بید.
همچنین آویشن اثربخشی داروهای ضد تیروئید را مختل می‌کند و نباید همزمان با این دسته از داروها مصرف شود.
شنبلیله
دمنوش شنبلیله نوعی دمنوش هورمونی است که هورمون‌های استروژن را در بدن افزایش می‌دهد. استفاده بیش از حد از این دمنوش ممکن است باعث افزایش ریسک ابتلا به سرطان سینه شود. دمنوش شنبلیله با گیاه دارویی جینسینگ و داروهای مرتبط با دیابت تداخل دارد و مصرف همزمان آن‌ها توصیه نمی‌شود.
گیاه استویا
عنوان: تداخلات دارویی استویا
گیاه استویا به عنوان شیرین کننده طبیعی شناخته شده و می‌تواند قند خون را کاهش دهد. اگر استویا همراه با سایر گیاهان کاهنده قند خون مصرف شود، اثرش تشدید شده و ممکن است موجب افت شدید قند خون شود. برخی از این گیاهان عبارتند از آلفا لیپوئیک اسید، خیار تلخ یا کارلا، کروم، چنگال شیطان، شنبلیله، سیر، صمغ گوار، دانه شاه بلوط هندی، جینسینگ و اسفرزه.
خاصیت دیگر این گیاه کاهش فشار خون است و نباید همزمان با سایر گیاهان و داروهای کاهنده فشار خون از قبیل کوآنزیم کیو تن Q10، سیسئین پپتیدها، پنجه گربه، روغن ماهی، ال آرژنین، لیسیوم، گزنه و تانین مصرف شود.
نعنا فلفلی
یکی دیگر از موارد تداخلات گیاهان دارویی با داروهای شیمیایی گیاه نعنا فلفلی است. نعنا فلفلی از جذب آهن در بدن جلوگیری می‌کند و نباید آن را همزمان با گیاهان دارویی و مکمل‌های حاوی آهن مصرف کرد.
شیرین بیان
از دمنوش شیرین بیان معمولا برای کاهش درد معده، رفع درد و خشونت گلو، درمان برونشیت و بهبود برخی از بیماری‌های ویروسی استفاده می‌شود. اما کسانی که داروهای پایین آورنده فشار خون را مصرف می‌کنند نباید از شیرین بیان استفاده کنند. زیرا این گیاه موجب دفع اثر داروهای کاهنده فشار خون و افزایش فشار خون می‌شود.
کدام گیاهان دارویی تداخلی با سایر گیاهان و مکمل‌ها ندارند؟
برای گیاهان دارویی از قبیل گل گاوزبان ایرانی، گل محمدی، زرشک، به لیمو، اسطوخودوس، پونه کوهی، هل و لیموامانی تا کنون گزارشی از تداخل با سایر گیاهان و مکمل‌ها گزارش نشده است.
سخن پایانی
با توجه به مطالب ارائه شده در مقاله در مورد تداخل گیاهان دارویی، بی توجهی به تداخلات گیاهان دارویی با داروهای شیمیایی و گیاهان دارویی باهم، می‌تواند آثار زیان‌بار جدی بر سلامتی شما داشته باشد. این تداخل‌ها معمولا موجب کاهش جذب و اثر بخشی داروها، تقویت تاثیر داروها یا افزایش عوارض جانبی آن‌ها خواهد شد. از طرفی، اگر بدانیم چه گیاهان دارویی نباید باهم مصرف شوند، می توانیم از ایجاد مشکلات احتمالی جلوگیری کرده و از خواص گیاهان دارویی به بهترین نحو بهره ببریم.
