ادویه‌ها و روغن‌های گیاهی در کنار گیاهان دارویی از جمله موادی هستند که می‌توان آن‌ها را در هر آشپزخانه‌ای دید. به طور معمول اغلب این مواد از نظر تاریخ انقضا به صورت طولانی مدت نگهداری می‌شوند و در صورت نیاز قابل مصرف هستند. شاید برایتان سؤال باشد که آیا گیاهان دارویی تاریخ انقضا دارند. برای درک بهتر سؤال لازم است تا انتهای مقاله با ما همراه باشید. عبارت تاریخ انقضا توصیف مدت زمانی است که یک ماده مشخص خواص و فواید خود را حفظ می‌نماید و همچنان مصرف آن می‌تواند مفید باشد. چنانچه که تاریخ انقضا مواد بگذرد، خصوصیات و ویژگی‌های ماده نیز تغییر خواهد کرد و در مواردی نیز برای بدن و سلامتی انسان بسیار مضر خواهد بود.
داروهای گیاهی خشک و تاریخ مصرف آن‌ها
به طور معمول همه‌ی گیاهان دارویی با طی فرآیند مختلفی خشک می‌شوند و به شکل پودر‌های گیاهی یا دمنوش جهت مصارف درمانی و خوراکی مصرف می‌شوند. درواقع در زمان تهیه آن‌ها به زمان نگهداری مفید آن‌ها توجهی نمی‌شود. اما عمر هر گیاه دارویی نیز با توجه به شرایطی که دارد متفاوت است و نمی‌توان برای مدت طولانی از آن‌ها استفاده نمود. چرا که عدم توجه به این موضوع نه تنها باعث شده تا از مزایای آن هیچ بهره‌ای نبرید بلکه در مواردی نیز باعث می‌شود تا آسیب‌های جبران ناپذیری به بدن وارد شود.
اما جواب اینکه آیا گیاهان دارویی تاریخ انقضا دارند در ساده‌ترین حالت ممکن این است که گیاهان خشک و دارویی در صورتی که از درجه حرارت بالا، رطوبت، گرد و غبار و همه تأثیرات محیطی دور باشد، حدوداً ۱ تا ۳ سال ماندگاری دارند. البته گیاهانی نیز وجود دارند که به همان صورتی که در طبیعت یافت می‌شوند، خشک می‌گردند. معمولا ماندگاری این گیاهان حدوداً ۴ سال است.
ریحان، آویشن، رزماری، برگ بو، شوید، جعفری، گشنیز، نعنا، مرزنجوش و مریم گلی از گیاهان دارویی و رایج هستند که ماندگاری به این شکل دارند. امروزه این گیاهان را در بسته‌بندی مناسب و کیفیت بالا می‌توان از مراکز مختلفی تهیه نمایید. عطاری آنلاین دیجی عطار از جمله این مراکز بوده که با خرید از آن نیز می‌توانید از تاریخ انقضای آن اطمینان خاطر شوید.
میزان ماندگاری گیاهان دارویی و ادویه‌جات
ادویه از نظر سازمان غذا و دارو به عنوان ماده معطر گیاهی شناخته می‌شود که به شکل خرد شده یا آسیاب قابل مصرف می‌باشد و برای طعم بهتر غذا به عنوان چاشنی نیز مصرف می‌شود. ادویه‌جات برای مصارف آشپزی از ریشه خشک، پوسته‌شده یا ساقه و برگ گیاه تهیه می‌شود.
برای تعیین کردن انقضا و ماندگاری گیاهان دارویی لازم است به روش فرآوری و شیوه نگهداری آن‌ها توجه نمایید. مثلاً دوام ادویه‌های خشک از گیاهان دارویی خشک بیشتر است. ریحان، پونه کوهی، آویشن، رزماری، برگ بو، شوید، جعفری و... نمونه‌هایی از این قبیل هستند که میانگین انقضایی آن‌ها حدوداً ۱-۳ است.
به طور معمول مدت انقضای ادویه‌جات یا پودر گیاهان ۲-۳ سال می‌باشد که پودر زنجبیل، پودر سیر، دارچین آسیاب‌شده، پودر فلفل قرمز، پودر زردچوبه، فلفل دلمه‌ای، هل، فلفل قرمز، تکه‌های فلفل قرمز خرد شده، مخلوط چاشنی نمونه‌هایی از آن می‌باشد.
ادویه‌های کامل یا دانه‌درشت به دلیل اینکه سطح کمتری از آن‌ها در معرض هوا، نور و رطوبت قرار دارد در مقایسه با گیاهان دارویی میزان ماندگاری بیشتری دارند. از مزایای این نوع گیاهان دارویی و ادویه‌ها می‌توان به حفظ و ماندگاری بهتر عطر و بو و خواص آن‌ها اشاره نمود. چنانچه نگهداری این گیاهان به خوبی صورت گیرد تا ۴ سال می‌توان به خوبی آن‌ها را مصرف نمایید. دانه‌های فلفل کامل، تخم گشنیز، دانه‌های خردل، دانه رازیانه، زیره، دانه زیره سبز، جوز هندی کامل، میخک، چوب دارچین، فلفل چیلی خشک، علف لیمو نمونه‌هایی از این قبل می‌باشند.
چگونه می‌توان از فاسد شدن گیاه دارویی جلوگیری نمود؟
به طور کلی گذشت زمان تنها دلیل فاسد شدن گیاهان دارویی نخواهد بود. درواقع طرز نگهداری نادرست گیاهان دارویی در انقضای آن‌ها نقش دارد. مواردی که در فاسد شدن گیاه دارویی نقش دارند عبارت‌اند:
چنانچه گیاه به صورت پودر، ادویه و … مورد مصرف قرار می‌گیرد، به هیچ وجه در معرض رطوبت غذا، آب جوش و … قرار نگیرد و حتماً برای خارج کردن آن از بطری از یک قاشق استفاده نمایید. پس از مصرف به خوبی درب آن را ببندید تا رطوبت و هوا وارد آن نشود.
از قرار دادن آن‌ها در فریزر و یخچال خودداری نمایید چرا که چگالشی که ایجاد می‌شود منجر به ازبین رفتن طعم آن‌ها خواهد شد. همچنین قرار داشتن آن‌ها در نزدیکی گرما سرعت خرابی و فاسد شدن گیاه دارویی و ادویجات را افزایش می‌دهد.
مناسب‌ترین محیط برای نگهداری بهتر گیاهان دارویی و ادویه‌ها، یک مکان خشک و خنک است. گنجه جای مناسبی برای گیاهان دارویی خواهد بود.
طول عمر و انقضا گیاهان دارویی
گیاهان دارویی به شکل خرده شده، کامل و پودر شده قابل مصرف هستند. بنابراین طول عمرآن‌ها نیز متفاوت خواهد بود. دارچین، جوز هندی، کاری و زیره از جمله گیاهان دارویی پر مصرف هستند که طول عمر و انقضای آن‌ها حدود ۲ تا ۳ سال می‌باشد. البته دارچین و میخک به دلیل اینکه به صورت طبیعی خود خشک می‌شوند، انقضای بیشتری دارند و حدوداً بین ۴ تا ۵ سال قابل نگهداری می‌باشند. فلفل نیز انقضایی حدود ۵ تا ۶ سال دارد.
به طور معمول شیوه آماده کردن گیاه که می‌تواند پودر کردن، خرد کردن، ساییدن و... باشد، در تاریخ انقضا نقش دارد. مثلاً هرچه بیشتر ساییده شده باشد مدت نگهداری آن کمتر خواهد بود. چرا که به علت در معرض هوا بودن اسانس‌ها از بین خواهند رفت. گیاهان بدون بسته‌بندی صحیح ماندگاری کمتری نسبت به گیاهان نگهداری شده در ظروف بدون منفذ دارند. البته ممکن است عطر و بوی گیاه تا مدت زیادی ماندگار باشد ولی خواص پزشکی آن با گذر زمان کاهش خواهد یافت. دیجی عطار با بسته بندی مناسب و با کیفیت شما را در امر نگهداری بهتر گیاهان دارویی خود و ادویه جات کمک می کند.
سخن پایانی
گیاهان دارویی همچون مواد دیگری که در طبیعت وجود دارند از تاریخ انقضا برخوردار هستند. پاسخ به اینکه آیا گیاهان دارویی تاریخ انقضا دارند بسیار واضح و راحت است. اگر چه مصرف گیاهان دارویی به صورت خشک شده است ولی با گذشت مدت زمان مشخصی می‌تواند فاسد شود. شایان ذکر است که عدم رسیدگی و توجه به تاریخ انقضا گیاهان دارویی می‌تواند منجر به ایجاد عوارض و اختلال شود.
