ریسین یک ترکیب سمی موجود در کرچک است که می‌تواند به عنوان یک سم کشنده در جهان شناخته شود. استخراج ریسین از کرچک نیاز به تخصص و تجربه زیادی داشته و افراد نمی‌توانند بدون توجه به این موضوع، این کار را انجام دهند. از طرفی به دلیل سمی بودن ریسین، این کار کاملا غیر قانونی بوده و هیچ فردی نباید ریسین را از کرچک بدون مجوز استخراج کند. با این حال در این مقاله قصد داریم در مورد نحوه استخراج ریسین از کرچک با شما صحبت کنیم تا بیشتر با این سم و تاثیر آن آشنا شوید.
ریسین چیست؟
ریسین یک پروتئین غیرفعال کننده ریبوزوم است که در دانه‌های گیاه روغن کرچک (Ricinus communis) وجود دارد. ریسین را می‌توان با روش‌های مختلف از پوره دانه‌های کرچک خرد شده استخراج کرد. این سم مضر برای پستانداران بسیار قوی است و قادر است 1500 سلول را در دقیقه در دوزهای کوچک بکشد.
گیاهان کرچک به عنوان یک گیاه زینتی رشد می‌کنند. خود گیاه کرچک و روغن آن خواص درمانی بسیار زیادی دارد و می‌تواند باعث بهبود شرایط جسمی بدن نیز شود. بنابراین، نه تنها روغن کرچک برای بدن مضراتی را به همراه ندارد و سمی نیست، بلکه می‌تواند فواید بسیار زیادی نیز به همراه داشته باشد. البته باید بدانید که مشخص شده است که ریسین یک ایمونوتوکسین در برابر سرطان است و می‌تواند در آینده به عنوان یک دارو استفاده شود.
نحوه استخراج ریسین از کرچک
گیاه کرچک یک گیاه دارویی است که از آن برای تهیه روغن استفاده می‌کنند. این گیاه پرفایده خواص بسیار زیادی برای مصرف موضعی دارد. اما دارای دانه‌هایی است که در اثر خوردن آن‌ها ممکن است با مسمومیت شدید مواجه شوید. دلیل این موضوع هم وجود ریسین در دانه‌های کرچک است. با این حال تحقیقاتی نیز نشان می‌دهند که ریسین می‌تواند اثر ضد سرطانی داشته باشد و ممکن است در آینده به عنوان یک داروی ضد سرطانی شناخته شود.
برای استخراج ریسینن باید از دانه‌های خرد شده کرچک استفاده شود.. با این حال استخراج ریسین از کرچک نیاز به فرآیندهای سخت و پیچیده‌ای دارد که فقط در آزمایشگاه‌های خاص با تجهیزات مناسب انجام می‌شود. به همین خاطر این فرآیند اصلا ساده نبوده و باید توسط افراد حرفه‌ای انجام شود. در ادامه با اصول استخراج ریسین از کرچک و مواد اولیه مورد نیاز اشاره می‌کنیم.
مواد اولیه مورد نیاز برای استخراج ریسین از کرچک
با توجه به اینکه برای ریسین از کرچک نیاز به خود دانه‌های کرچک است، لازم است که حتما از دانه‌های کرچک باکیفیت استفاده شود. دانه‌های کرچکی که برای استخراج ریسین استفاده می‌شوند، باید دارای کیفیت عالی باشند تا بتوان حداکثر ریسین را از آن‌ها استخراج کرد.
به غیر از این ماده اولیه که اصلی‌ترین ماده محسوب می‌شود، باید از حلال‌های مختلف نیز استفاده کرد. معمولا از اتانول یا سایر حلال‌های اتری برای حل کردن ترکیبات خاص استفاده می‌شود. هنوز تحقیقات زیادی در حال انجام هستند تا بهترین حلال برای استخراج ریسین از کرچک را پیشنهاد کنند.
مراحل استخراج رایسین از کرچک
به منظور استخراج رایسین از کرچک در ابتدا لازم از دانه‌های کرچک با کیفیت استفاده شود و با تجهیزات مخصوص حرفه‌ای، مراحل عصاره گیری آن انجام شوند. در ادامه به مراحلی که توسط برخی از دانشمندان برای استخراج رایسین از کرچک انجام شده‌اند، اشاره می‌کنیم:
1. تهیه عصاره بذر
پس از اینکه مواد اولیه مورد نیاز برای استخراج ریسین از کرچک آماده شدند، نوبت به تهیه عصاره بذر می‌رسد. برای این کار لازم است که دانه‌های کرچک تمیز شوند و به طور کامل با آب شسته شوند. پس از آن می‌توان از آب مقطر برای تضمین تمیزی این دانه‌ها استفاده کرد. دانه‌های کرچک شسته شده تحت فشار زیادی قرار می‌گیرند تا روغن آن‌ها از بین برود.
پس از این مرحله نوبت به استفاده از عصاره بذر پرس شده و خشک شده در اسید استیک است. معمولا عصاره‌های بذر را به مدت 12 ساعت در استیک اسید قرار می‌دهند تا پروتئین آن‌ها استخراج شود. سپس عصاره بذر فیلتر می‌شود و حلال تحت فشار کاهش یافته در دمای 40 درجه سانتی گراد با کمک اوپراتور فلش چرخشی حذف می‌شود.
2. رسوب پروتئین
مرحله دیگری که باید برای استخراج ریسین از کرچک انجام شود، رسوب پروتئین است. سولفات آمونیوم با غلظت‌های مختلف به محلول عصاره اسید استیک برای رسوب پروتئین کل اضافه می‌شود. غلظت‌های متفاوتی برای این منظور مورد بررسی قرار می‌گیرند که از جمله آن‌ها می‌توان به غلظت 30 درصد، 40 درصد، 50 درصد، 60 درصد و 70 درصد اشاره کرد.
3. جداسازی پروتئین
مرحله بعدی که برای استخراج ریسین انجام می‌شود، جداسازی پروتئین است. پروتئین خام دریافت شده در مرحله رسوب باید جداسازی شود. برای این کار می‌توان از فرآیندهای مختلفی کمک گرفت. یکی از بهترین روش‌ها، جداسازی پروتئین با تبادل یونی است. برای انجام این فرآیند ممکن است از ژل‌های مخصوص استفاده شود تا بتوانند پروتئین را جداسازی کنند. تنظیم اسیدیته محلول نیز در حین جداسازی پروتئین از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
4. تصفیه پروتئین
پس از جداسازی پروتئین، نوبت به تصفیه پروتئین می‌رسد. رسین با کمک فیلتراسیون ژل استفاده شده در مرحله قبلی، خالص می‌شود. به طوری که ابتدا ژل را در دمای اتاق به مدت 6 ساعت قرار می‌دهند. سپس ژل در ستون شیشه‌ای بارگذاری می‌شود و بافر فسفات به آن اضافه خواهد شد تا ژل خیسانده شود. فراکسیون پروتئینی در بافر فسفات انجام می‌شود و می‌توان با جمع آوری آن، مراحل نهایی استخراج ریسین از کرچک را انجام داد.
چه تجهیزاتی برای استخراج ریسین از کرچک مورد نیاز هستند؟
برای استخراج ریسین از کرچک می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. دانشمندان زیادی در این زمینه فعالیت می‌کنند و روش‌های متفاوتی نیز برای این کار مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین، بدیهی است که ممکن است در هر آزمایش، تجهیزات متفاوتی برای استخراج ریسین مورد نیاز باشند. با این حال تجهیزات زیر جزء تجهیزات عمومی هستند که می‌توانند بدین منظور مورد استفاده قرار گیرند.
تجهیزات استخراج
این تجهیزات برای حل کردن مواد حلال با کرچک خرد شده مورد استفاده قرار می‌گیرند. معمولا از میکسرها یا مخازن مخصوص آزمایشی برای ترکیب کردن این دو ماده با یکدیگر استفاده می‌شود.
تجهیزات تبخیر
همانطور که در مراحل استخراج ریسین از کرچک توضیح دادیم، برای اینکه بتوان ریسین را از کرچک جدا کرد، نیاز به بخار کردن حلال است. از این رو باید حتما از تجهیزات تبخیر مناسب برای استخراج ریسین استفاده شود که از جمله آن‌ها می‌توان به بالون‌ها و تصفیه کننده‌ها اشاره کرد.
تجهیزات ایمنی
همانطور که اشاره کردیم، ریسین یک ماده سمی و کشنده است. بنابراین حتما باید از تجهیزات ایمنی مناسب برای استخراج ریسین از کرچک استفاده شود. تجهیزات ایمنی توسط استانداردهای آزمایشگاهی مشخص می‌شوند و می‌توانند بر اساس نوع فرآیند متفاوت باشند. معمولا از دستکش‌ها، لباس‌های ایمنی مناسب و همچنین ماسک تنفسی باکیفیت برای استخراج ماده‌های سمی در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شود.
آیا استخراج ریسین از کرچک در ایران ممکن است؟
برای استخراج رایسین از کرچک باید در ابتدا از تجهیزات حرفه‌ای و مناسب استفاده شود. برای این کار نیاز به دانش تخصصی در حوزه شیمی و مواد مختلف است و همچنین نیاز است که این فرآیند در یک محیط کنترل شده مانند آزمایشگاه انجام شود. افرادی که برای انجام تحقیقات علمی، قصد استخراج ریسین از کرچک را دارند، می‌بایست مجوزات لازم را دریافت کنند و همواره به این نکته توجه داشته باشند که استخراج بیش از حد ریسین و عدم رعایت نکات ایمنی می‌تواند باعث ایجاد سمیت کشنده‌ای در شما شود. در واقع مسمومیت را رایسین هیچ راه حل درمانی ندارد.
از طرف دیگر با وجود خطرات و همچنین نتیجه استخراج ریسین از کرچک که یک ماده سمی و کشنده است، این کار در کشورهای مختلف از جمله ایران غیر قانونی است. مگر اینکه با هدف درمان و یا کشف جدیدی نیاز به استخراج رایسین باشد. از این رو پیشنهاد می‌کنیم که هرگز بدون توجه به ملاحظات توضیح داده شده این کار را انجام ندهید.
خرید دانه کرچک از دیجی عطار
در این مقاله شما را با نحوه استخراج ریسین از کرچک آشنا کردیم. ریسین ماده اصلی تشکیل دهنده دانه‌های کرچک است. با این حال زمانی این ماده اثر سمی در بدن دارد که به صورت استخراج شده و خالص مصرف شود. البته مصرف بیش از اندازه دانه کرچک نیز مضر بوده و نباید بدون توجه به این موضوع از این گیاه استفاده کنید. اگر با توجه به مزایای مصرف دانه کرچک به صورت موضعی و خوراکی قصد خرید و مصرف این گیاه را دارید، می‌توانید برای خرید پودر رایسین به عطاری آنلاین دیجی عطار مراجعه کرده و دانه‌های کرچک باکیفیت را از طریق این سایت سفارش دهید.
