مورینگا یا گز روغنی یکی از گیاهان دارویی است که به دلیل خواص فراوان، قرن‌ها است که برای سلامت بدن مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای آشنایی با خواص این گیاه دارویی و عوارض جانبی احتمالی آن تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
مورینگا چیست؟
مورینگا یا گز روغنی گیاهی از خانواده مورینگاسه و بومی شمال هندوستان و جنوب نپال و هیمالیا است. این درخت در مناطق گرم، خشک و کم آب به خوبی رشد می‌کند. در ایران درخت مورینگا در مناطق وسیعی از هرمزگان و سیستان و بلوچستان با تراکم بسیار کم مشاهده می‌شود.
تمامی قسمت‌های این درخت ارزشمند قابل استفاده بوده و در صنایع غذایی، دارویی، بهداشتی و امور استراتژیک کاربرد دارد. از این رو در کشورهای آفریقایی به منظور مبارزه با سوء تغذیه و کاهش اثرات خشکسالی بر زمین گونه مورینگا اولیفیرا کشت می‌شود. درخت گز روغنی رشد سریعی دارد و به طوری که در طول یک سال تا حدود سه متر رشد می‌کند.
نام های درخت مورینگا
درخت مورینگا در مناطق مختلف با نام‌هایی متعددی از قبیل درخت معجزه، درخت زندگی، درخت بان، درخت ترب کوهی، درخت ران مرغی، شجره الیسر شناخته می‌شود.
درخت طبل، درخت تربچه، آرانگو، بادومبو، بن، بنتری، درخت روغن بن، کاراگوئه، مورونگا، مورینا، مورینگو، لا مو شو، مارانگا کالالو و توبریندو از دیگر نام‌های این درخت هستند. در کتاب‌ها و آثار قدیمی ایرانی از این درخت با نام بان یاد شده است.
ویتامین‌ها و ترکیبات موجود در گیاه مورینگا
گیاه مورینگا چربی بسیار کمی دارد و فاقد کلسترول مضر است. در مقابل بخش‌های مختلف مورینگا یا گز روغنی سرشار از ترکیبات مفید، مواد معدنی و ویتامین‌های زیر است.
• ویتامین A
• ویتامین B1، B2، B3 و B6
• ویتامین C
• آهن
• کلسیم
• منیزیم
• پتاسیم
• زینک
• فسفر
• بتاکاروتن
• کوئرستین (آنتی اکسیدان قوی مفید برای کاهش فشارخون)
• اسید کلروژنیک (متعادل کردن سطح قند خون)
خواص دارویی مورینگا
گز روغنی یا مورینگا خواص دارویی و درمانی بسیار زیادی دارد. از جمله اینکه ضد قارچ، ضد ویروس، ضد التهاب و ضد افسردگی است. مصرف این گیاه دارویی به زیبایی و سلامتی بدن کمک کرده و برای پیشگیری و درمان بیماری‌های مختلف مفید است. مهمترین خواص دارویی مورینگا شامل این موارد است.
خواص مورینگا برای زیبایی و سلامتی پوست و مو
مراقبت و تغذیه پوست مو
دانه‌های گیاه مورینگا حاوی روغنی هستند که از مو در برابر رادیکال‌های آزاد مراقبت کرده و آن را سالم و تمیز نگه می‌دارد. به علاوه این گیاه حاوی عناصر سم زدا و آبرسان نیز هست که به تقویت پوست و مو کمک می‌کند. گز روغنی پروتئین‌هایی دارد که برای محافظت از سلول‌های پوست در برابر آسیب مفید هستند.
پیشگیری از پیری زودرس پوست
برگ‌های گز روغنی حاوی ویتامین‌های A، B و C هستند که نقش مهمی در سلامت پوست دارند. این آنتی اکسیدان‌ها باعث می‌شوند پوست هیدراته بماند و خاصیت ارتجاعی خود را حفظ کند. استفاده منظم از کرم‌های حاوی مورینگا، تقسیم فیبروبلاست‌ها در پوست را بالا برده و به این ترتیب ظاهر و بافت پوست را بهبود می‌بخشد.
علاوه بر این، آنتی اکسیدان‌های موجود در گیاه گز روغنی که خواص ضد پیری دارند از پوست شما در برابر عوامل محرک و آسیب‌زای بیرونی مانند اشعه ماورابنفش مراقبت می‌کنند. به همین دلیل است مورینگا در تولید محصولات ضد پیری پوست جایگاه ویژه‌ای دارد.
درمان جوش و سایر بیماری‌های پوستی
گیاه مورینگا خاصیت ضد قارچی و ضد میکروبی دارد. بنابراین استفاده از آن برای درمان جوش، کورک، دمل، آبسه و قارچ پوستی مفید است.
بهبود زخم‌های پوستی
استفاده از عصاره مورینگا در محل زخم‌های پوستی کمک می‌کند که زخم زودتر جوش خورده ظاهر زخم را نیز بهبود می‌بخشد. به علاوه این گیاه از بروز عفونت در محل زخم جلوگیری کرده و باعث می‌شود زخم سریعتر التیام یابد.
کاهش التهاب پوست
التهاب در واقع واکنش طبیعی و محافظتی بدن در برابر عفونت و جراحت است. اما همین مکانیسم طبعی اگر برای مدت طولانی ادامه داشته باشد به یک بیماری تبدیل می‌شود. یکی از گیاهان دارویی مفید برای کاهش التهاب، به ویژه التهاب‌های پوستی مورینگا است. خاصیت ضد التهابی مورینگا در برگ، پوسته بیرونی و دانه‌های این گیاه وجود دارد.
پیشگیری و درمان سرطان
یکی از خواص دارویی مورینگا پیشگیری و درمان انواع سرطان است. عصاره گیاه مورینگا یا گز روغنی حاوی ترکیبی به نام نیازیمایسین است که از رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. اوژنول یکی دیگر از ترکیبات موجود در گیاه مورینگا است که در پیشگیری از سرطان پوست، سرطان روده بزرگ و پروستات موثر است. در واقع مصرف این گیاه مانع از تجمع سلول‌های سرطانی و گسترش سرطان در بدن می‌شود. عصاره مورینگا در مهار سرطان کبد و ریه نیز موثر عمل می‌کند.
خواص مورینگا برای معده
عصاره مورینگا برای رفع اختلالات معده بسیار مفید است. زیرا این گیاه خاصیت آنتی بیوتیکی و ضد باکتریایی دارد که رشد عوامل بیماری‌زا در معده را مهار می‌کند. همچنین سرشار از ویتامین B بوده و به هضم غذا کمک می‌کند. گز روغنی برا درمان یبوست، ورم معده و کولیت اولسراتیو نیز مفید است.
خواص مورینگا برای کبد
یکی دیگر از خواص دارویی مورینگا کمک به درمان کبد چرب است. این گیاه باعث کاهش کلسترول اضافی در کبد شده از این عضو بدن در برابر سموم مختلف مراقبت می‌کند. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف مورینگا سطح تری گلیسیرید خون را کاهش می‌دهد که این نشان دهنده سلامت کبد است. به علاوه برگ گیاه مورینگا از انباشته شدن چربی اضافه در کبد و التهابات کبدی جلوگیری می‌کند. این گیاه دارویی آسیب‌های کبدی ناشی از داروهای ضد سل را بهبود می‌بخشد.
بهبود سلامت مغز
نتایج آزمایشاتی که روی حیوانات انجام شده نشان می‌دهد که مصرف مورینگا تخریب عصبی و اختلالات حافظه را کاهش داده و به بهبود عملکرد مغز کمک می‌کند. همچنین این گیاه استرس و اضطراب که از عوامل اصلی زوال سیستم شناختی مغز هستند را کاهش می‌دهد. اثر بخشی مورینگا بر حفظ و بهبود سلامت مغز به حدی است که می‌توان آن را داروی طبیعی برای درمان زوال عقل دانست.
این گیاه ارزشمند از سکته مغزی جلوگیری کرده و مصرف آن در کنار داروهای ضد افسردگی به درمان این بیماری روحی کمک می‌کند.
مورینگا برای کاهش وزن
عصاره مورینگا سرشار از ویتامین‌های گروه B است که هضم غذا را بهتر کرده و باعث می‌شوند غذا به جای تبدیل شدن به چربی انباشته و ایجاد چاقی به انرژی تبدیل شده و مصرف شود. این به معنای تاثیر مورینگا برای کاهش وزن و درمان چاقی است.
درمان ورم
ورم بیماری است که در آن مایعات در اطراف مفاصل و بافت‌های خاصی از بدن تجمع پیدا کرده و باعث ایجاد درد در آن ناحیه شوند. خاصیت ضد التهابی مورینگا از این اتفاق جلوگیری کرده و التهاب و ورم را بهبود می‌بخشد.
درمان بیماری‌های باکتریایی
همانطور که گفته شد عصاره مورینگا خواص ضد باکتریایی، ضد قارچی و ضدمیکروبی دارد. بنابراین مصرف این گیاه برای درمان بیماری‌های عفونت‌های ناشی از سالمونلا، ریزوپوس و ای کولای موثر خواهد بود.
جلوگیری از پوکی استخوان
گیاه گز روغنی سرشار از مواد معدنی ضروری برای سلامت استخوان‌ها مانند کلسیم، فسفر و منیزیم است. این گیاه در ترکیب خود اسیدآمینه‌ای به نام لیزین دارد که جذب کلسیم در بدن را افزایش می‌دهد. همچنین فلاوونوئیدهای موجود در مورینگا فعالیت سلول‌هایی که استخوان‌های جدید می‌سازند را تحریک می‌کند. در نتیجه می‌توان گفت مصرف این گیاه دارویی بر یکپارچگی استخوان‌ها و جلوگیری از پوکی استخوان تاثیر شگرفی دارد.
درمان دیابت
مورینگا باعث کاهش گلوکز خون و نیز قند و پروتئین موجود در ادرار می‌شود. این گیاه دارویی سطح هموگلوبین و پروتئین کلی بدن را نیز کاهش می‌دهد. لذا گز روغنی را می‌توان گیاه دارویی موثر برای درمان دیابت دانست.
درمان آسم
مورینگا در کاهش شدت برخی حملات بیماری آسم را موثر بوده و از تنگ شدن مجاری برونش در بدن جلوگیری می‌کند. این گیاه دارویی شگفت انگیز عملکرد ریه را بهبود بخشیده و تنفس را راحت‌تر می‌کند.
جلوگیری از سنگ کلیه و مثانه
مصرف عصاره گیاه دارویی مورینگا احتمال تشکیل سنگ در کلیه، مثانه و رحم را کاهش می‌دهد. همچین وجود مقادیر زیاد آنتی اکسیدان در این گیاه خطر مسمومیت کلیه‌ها را می‌کاهد.
بهبود قدرت بینایی
در گیاه مورینگا مقدار زیادی آنتی اکسیدان و ویتامین A یافت می‌شود که در بهبود قوه بینایی موثر هستند. این گیاه از ضخیم شدن غشای مویرگی و انسداد رگ‌های شبکیه در چشم جلوگیری کرده و مانع از ایجاد اختلال در عملکرد شبکیه می‌شود.
مراقبت از سیستم قلب و عروق
ترکیبات موجود در گز روغنی از بروز آسیب‌های قلبی جلوگیری کرده و کمک می‌کنند قلبی سالم داشته باشید. وجود ترکیبات ایزوتیوسیانات و نیازیمایسین در این گیاه مانع از ضخیم شدن شریان‌ها و ایجاد فشار خون بالا می‌شود. همچنین گیاه مورینگا میزان کلسترول خون که یکی از علل ابتلا به بیماری‌های قلبی است را کاهش می‌دهد.
درمان کم خونی
مصرف مورینگا باعث جذب بیشتر آهن در بدن و افزایش تعداد گلبول‌های قرمز خون می‌شود. از این رو این گیاه پرخاصیت را در جلوگیری و درمان کم خونی موثر می‌دانند. گز روغنی برای افراد مبتلا به آنِمی سلول‌های داسی شکل نیز مفید است.
رفع اثرات مسمومیت با آرسنیک
امروزه آلودگی آب و مواد غذایی به سم آرسنیک به یکی از معضلات سلامتی انسان‌ها تبدیل شده است. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این ماده سمی باعث بروز بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان و مشکلات قلبی می‌شود. آزمایشات صورت گرفته روی موش‌ها نشان می‌دهد برگ گیاه مورینگا از بدن در برابر اثرات آرسنیک مراقبت می‌کند. اثر بخشی این گیاه در مورد انسان نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
عوارض جانبی مورینگا
در حال حاضر مردم در کشورهای مختلف دنیا از مورینگا به عنوان غذا و دارو استفاده می‌کنند و تا کنون عوارض جانبی خاصی از مصرف این گیاه گزارش نشده است. البته تحقیقات بیشتر در مورد فواید و مضرات مورینگا برای سلامتی انسان باید انجام شود تا بتوان در این مورد با قطعیت بیشتری صحبت کرد.
به هر حال از آنجایی گیاه گز روغنی باعث کاهش قند خون و فشار خون می‌شود بهتر است کسانی که داروهای شیمیایی رقیق کننده خون و کاهنده قند و فشار خون را مصرف می‌کنند از مصرف این گیاه صرف نظر نمایند. همچنین توصیه می‌شود زنان باردار، مادران شیرده و کسانی که بیماری خاصی دارند و به طور مرتب دارو مصرف می‌کنند در مورد استفاده از گیاه مورینگا با پزشک خود مشورت نمایند.
توجه داشته باشید که مصرف عصاره بذر مورینگا باعث ایجاد مسمومیت در سلول‌های ایمنی شده و اکیدا توصیه می‌شود از مصرف آن پرهیز کنید.
پیشنهاد ویژه
در این مقاله به معرفی کامل گیاه مورینگا یا گز روغنی پرداخته و خواص و کابردهای آن را به طور کامل بیان کردیم. اگر می‌خواهید از خواص این گیاه بی نظیر بهره‌مند شوید برای سفارش و خرید گیاه مورینگا به فروشگاه اینترنتی دیجی عطار مراجعه نمایید. همچنین می‌توانید برای دریافت مشاوره و خرید انواع گیاهان دارویی با شماره 02146040451 دیجی عطار تماس بگیرید.
خوشحال می‌شویم اگر در قسمت کامنت‌ها تجربیات خود از مصرف گیاه مورینگا را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.
