شاید شما هم نام گیاه دارویی مورینگا به گوشتان رسیده باشد و در مورد اینکه این گیاه خواص فراوانی دارد اما در ایران کمتر شناخته شده است چیزهایی شنیده باشید و حال میخواهید بدانید که آیا درخت مورینگا در ایران وجود دارد؟ در صورت وجود این گیاه با چه نامی در ایران شناخته میشود؟ آیا اقلیم ایران برای رشد و پرورش گیاه مورینگا مناسب است؟ در این مقاله قصد داریم به این سوالات پاسخ داده و در مورد گیاه مورینگا بیشتر صحبت کنیم. پس تا پایان با ما همراه باشید.
درخت مورینگا یا درخت معجزه
درخت مورینگا درختی نسبتا باریک با شاخههای افتاده و چتری شکل است که ارتفاع آن تا 10 متر میرسد. اما معمولا سالانه حدود یک متر از آن را میبرند تا مجددا رشد کرده و برگها و غلافهایش در دسترس باشد.
تمام بخشهای گیاه مورینگا از جمله برگها، غلاف و دانهها سرشار از مواد معدنی، ویتامینها، پروتئینها و آنتی اکسیدانها بوده و قابل استفاده هستند. به طوری که این درخت به عنوان گزینهای مناسب برای رفع سوءتغذیه و غذایی مهم برای زمان قحطی در جوامع علمی بین المللی مطرح شده است.
قرنها است که در جوامع مختلف مردم محلی و بومی از مورینگا برای تغذیه ،درمان، مراقبتهای پوستی و تصفیه آب آشامیدنی استفاده میکنند. علاوه بر این مورینگا کاربرد صنعتی نیز بسیاری نیز دارد.
به همین دلیل است که درخت مورینگا عنوان درخت معجزه را ازآن خود کرده است.
انواع درخت مورینگا
مورینگا نامی مشترکی است که به اختصار برای تیره مورینگاسه به کار برده میشود. این تیره شامل 13 گونه به شرح زیر است:
• مورینگا آربوریا (Moringa Arborea)
• مورینگا برزیانا (Moringa Borziana)
• مورینگا کنکاننسیس (Moringa Concanensis)
• مورینگا دروهاردی (Moringa Drouhardii)
• مورینگا هیلدبراندتی (Moringa Hildebrandtii)
• مورینگا لونگیتوبا (Moringa Longituba)
• مورینگا اولیفرا (Moringa Oleifera)
• مورینگا اوالیفولیا (Moringa Ovalifolia)
• مورینگا پرگرینا (Moringa Peregrina)
• مورینگا پیگمهآ (Moringa Pygmaea)
• مورینگا ریوا (Moringa Rivae)
• مورینگا روسپولیانا (Moringa Ruspoliana)
• مورینگا استنوپتالا (Moringa Stenopetala)
در میان این گونهها، مورینگا اولیفرا معروفترین و پرمصرفترین گونه است که به شکل تجاری در بسیار ی از مناطق دنیا به صورت گسترده کشت شده و در حال توسعه است. این گیاه امروزه به عنوان یک گیاه دارویی، موارد استفاده فراوانی دارد. سایر گونهها از لحاظ علمی تقریبا ناشناخته ماندهاند.
خاستگاه درخت مورینگا
خاستگاه اولیه گیاه مورینگا را هند میدانند. اما امروزه در بسیاری از مناطق جهان انواع گونههای درخت مورینگا را میتوان یافت. در کشورهای جنوب و جنوب شرقی آسیا مورینگا را در باغها، حیاط خانهها و به عنوان حصار میکارند. در فیلیپین و اندونزی این گیاه را برای استفاده از برگهای آن به عنوان غذا پرورش میدهند. همچنین این گیاه در تایوان و بسیاری از کشورهای آمریکای مرکزی و شمال آمریکای جنوبی، کشورهای حوزه دریای کارائیب و اقیانوسیه، آفریقا و کشورهای عربی کشت میشود. با این حال هند با تولید سالانه 1.1 تا 1.3 میلیون تن میوه مورینگا در مساحتی حدود 380 کیلومترمربع بزرگترین تولیدکننده مورینگا در جهان به حساب میآید.
شرایط رشد و پرورش مورینگا
درخت مورینگا تقریبا در تمام کمربند گرمسیری کره زمین میروید. این گیاه در مناطق خشک، نیمه خشک، گرمسیری و نیمه گرمسیری و همچنین مرطوب به خوبی رشد میکند. درخت مورینگا مقاومت بالایی نسبت به کم آب و خشکسالی دارد. به طوری که به آبی که از باران دریافت میکند قانع است و نیازی به آبیاری با روشهای گران قیمت و پرمصرف آب ندارد.
مورینگا را میتوان در مناطقی که بارش سالانه 76 تا 250 میلیمتر و دمای هوا بین 25 تا 35 درجه سانتیگراد دارد پرورش داد هر چند تا دمای 48 درجه سانتیگراد را نیز تحمل میکند. این گیاه با pH خاک 5 تا 9 سازگار است. ریشههای اصلی مورینگا گرهدار هستند به همین دلیل این گیاه میتواند شرایط خشکی را تاب بیاورند. مورینگا در هر نوع خاک به جز خاک رس سنگین و خاک اشباع قابل کشت است.
کاشت درخت مورینگا میتواند به سه روش قلمه درخت، بذر و کشت در کیسههای پلاستیکی صورت بگیرد.
آیا امکان پرورش درخت مورینگا در ایران وجود دارد؟
همانطور که گفته شد مورینگا برای رشد و پرورش در اقلیم گرم و خشک و شرایط کم آبی بسیار سازگار است. از این رو در ایران نیز در مناطقی که اقلیم خشک و نیمه خشک دارد میتوان این گیاه را پرورش داد. البته که در ایران به صورت طبیعی، گونه مورینگا پرگرینا یا همان گز روغنی در پهنه وسیعی از استانهای هرمزگان و سیستان و بلوچستان (از بشاگرد هرمزگان تا مرز پاکستان) با تراکم اندک وجود دارد. شهرهای فنوج، نیک شهر، چابهار، کهنوج، بشاگرد و جنوب استان فارس زیستگاه طبیعی مورینگا در ایران است. در سالهای اخیر گونه مورینگا اولیفرا وارد ایران شده در مناطقی از استان فارس، خراسان جنوبی، ایلام و دزفول پرورش آن آغاز شده است.
گز روغنی در ایران به اسم گازرخ شناخته میشود. در کتب قدیمی از این گیاه با نام بان یاد شده است.
خواص مورینگا
مورینگا مغذیترین گیاه کشف شده است که به عنوان یک منبع غنی از مواد معدنی، پروتئینها، ویتامینها، آمینواسیدها، آنتی اکسیدانها، ترکیبات ضد پیری و ضد التهاب شناخته میشود. همه قسمتهای گیاه مورینگا خواص دارویی و ارزش غذایی دارد. در طب سنتی برای هر بخش از درخت مورینگا خواصی ذکر شده که طور خلاصه بیان میکنیم.
خواص برگ مورینگا
برگها مغذی پرخاصیتترین و کاربردیترین بخش مصرفی درخت مورینگا هستند. برگ مورینگا را خشک کرده به انواع غذاها و سالادها اضافه میکنند. در طب باستان از برگ مورینگا برای درمان بیماریهایی مانند مالاریا، حصبه، بیماریهای انگلی، آرتروز، ورم، زخم، بیماریهای پوستی، بیماریهای تناسلی، دیابت و فشار خون استفاده میکردند. برگ درخت مورینگا سیستم ایمنی را تقویت کرده باعث افزایش شیر در مادران شیرده میشود. همچنین کم خونی را در زنان باردار درمان کرده و وزن جنین را افزایش میدهد.
خواص پوست درخت مورینگا
عصاره پوست درخت مورینگا در طب سنتی برای درمان دل درد، زخم معده، بهبود هضم غذا،درمان ضعف بینایی، درد مفاصل، دیابت، آنمی و فشار خون ، درد دندان، بواسیر و اختلالات رحمی تجویز میشود. همچنین از جوشاندن پوست درخت مورینگا در آب و سپس غوطه ور کردن آن در الکل نوشیدنی بدست میآید که همین خواص را دارد.
خواص ریشه مورینگا
از عصاره ریشه مورینگا بریا درممان درد دندان، دفع کرم روده و تقویت قوای جنسی استفاده میشود.
خواص گل درخت مورینگا
گلهای درخت مورینگا برای تولید داروها و معجونهای تقویت قوای جنسی، درمان درد و التهاب عضلات، بزرگی طحال، تشنج و تومور کاربرد دارند.
خواص دانه مورینگا
دانه مورینگا را به صورت خام، بو داده و خیسانده شده برای تهیه دمنوش مصرف میکنند. این دانهها غیر از مصارف دارویی و غذایی در زمینههای تولید محصولات آرایشی و تصفیه آب نیز کاربرد دارند. کیک مورینگا محصولی است که از فشرده سازی بقایای دانههای مورینگا بعد از روغن گیری بدست آمده و برای تصفیه آب آشامیدنی انسان و حیوان مورد استفاده قرار میگیرد. نتایج تحقیقات خاصیت حشره کشی عصاره برگ و عصاره دانه مورینگا علیه لارو و حشرات بالغ و نیز جلوگیری از انتشار و شیوع قارچها بر دانههای بادام زمینی را نشان میدهد.
پیشنهاد ویژه برای شما
در این مقاله سعی کردیم به سوال «آیا درخت مورینگا در ایران وجود دارد؟» پاسخ دهیم. اگر میخواهید از خواص این گیاه دارویی ارزشمند بهرهمند شوید برای خرید برگ مورینگا به فروشگاه اینترنتی دیجی عطار مراجعه نمایید. در کنار این محصول میتوانید سایر انواع داروهای گیاهی، دمنوشهای گیاهی، گیاهان دارویی و روغنهای گیاهی را نیز سفارش دهید. ما مجموعهای از بهترین فرآوردههای گیاهی را برای شما فراهم آوردهایم، زیرا که شما لایق بهترینها هستید. تجربه خود از مصرف مورینگا را با ما در میان بگذارید.