همانطور که استفاده از گیاهان و داروهای گیاهی مختلف با مزایای زیادی همراه است ممکن است مصرف بیش از اندازه آن منجر به عوارض شود. این موضوع باعث شده تا افراد همواره با این سؤال رو به رو باشند که مصرف استویا خوب یا بد است؟ به طور کلی می‌توان گفت که هر گیاه دارویی در کنار خواصی که دارد با عوارض نیز همراه است.
بنابراین با توجه به اینکه استویا عوارض جانبی با خود به همراه دارد توصیه می‌شود کسانی که از داروهای خاصی استفاده می‌کنند برای جلوگیری از تداخل دارویی، پیش از مصرف این گیاه، حتماً با پزشک خود مشورت کنند. افرادی که دچار افت قند خون و فشار خون هستند نیز در این دسته قرار می‌گیرند.
عواملی که می‌تواند عوارض جانبی استویا را افزایش دهد، شامل داروهای مختص فشار خون در افراد مبتلا به فشار خون، داروهای کبدی برای بیماران کبدی، داروهای کلیوی جهت مصرف بیماران مبتلا به عارضه‌های کلیوی، و همچنین دارو‌هایی که بیماران قلبی مصرف می‌کنند، داروهای مربوط به بیماری سرطان و کلیه داروهای تنظیم‌کننده هورمون‌ها و استروئید‌ها می‌باشد.
آیا مصرف استویا در بارداری مجاز است؟
مطالعات صورت گرفته روی جنین موش‌های صحرایی، حاکی از آن دارد که مصرف استویا روی بارداری و بافت‌های جنین تأثیر منفی نمی‌گذارد؛ اما همانطور که می‌دانید، استویا‌های فروشگاهی که از استاندارد و پروانه ساخت برخوردار نیستند دارای ترکیبات تقلبی بوده و موجب بروز مشکلات و نقایصی در مادر و جنین خواهند شد. البته به طور یقین نمی‌توان گفت که استویا خوب یا بد است.
چنانچه در دوران بارداری بیش از حد مجاز از استویا مصرف کنید دچار عوارضی همچون احساس گرمای زیاد از حد، افت فشار خون، کم آبی و دهیدراته شدن بدن، یبوست، خستگی، نارسایی کلیوی، نوسانات خلقی، گرفتگی عضلات شکمی، درد‌های شکمی، تهوع و استفراغ می‌شوید. بنابر این توصیه می‌شود زنان باردار به اندازه از استویا استفاده کنند و از مصرف بیش از حد آن پرهیز کنند.
با این حال، برخی از ترکیبات تقلبی رایج موجود در ترکیبات و فرمول‌های استویا با عوارض جدی همراه هستند و ممکن است موجب ناهنجاری‌های تولد شود. مهمترین این مواد حاوی ساخارین است. مصرف زیاد و طولانی مدت استویا ممکن است نشانه‌های شایع حاملگی را از طریق افزایش حجم کار بر روی اندام‌ها مانند کلیه‌ها، مثانه و قلب بدتر کند. عواملی که خطر عوارض جانبی استویا را افزایش می‌دهند عبارتند از:
- فشار خون و دارو‌ها
- بیماری کبد و دارو‌ها
- بیماری کلیه و دارو‌ها
- بیماری‌های قلبی و دارو‌ها
- داروهای تنظیم‌کننده هورمون
- استروئید‌ها
- داروهای سرطان
- اشکال نامناسب استویا
مواد تشکیل دهنده استویا
استویا جایگزین مطمئن و مناسبی برای شکر است. این ماده که از دل طبیعت به دست می‌آید در واقع محصول فرآوری شده از گیاهی به نام شیرین برگ است. این گیاه از گذشته برای مصارف دارویی و پزشکی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.
عوارض جانبی و فواید استویا را حجم گلیکوزید موجود در استویا مشخص می‌کند. شاید بهتر است بدانید که گلیکوزیدها به عنوان قند‌های موجود در گیاهان شناخته می شوند که بعد از مصرف در فرآیند هضم تجزیه خواهند شد و تبدیل به قند می‌شوند. معمولاً از استویا به جای قند و شکر استفاده می‌کنند که از آسیبی که قند و شکر به بدن وارد می‌کند پیشگیری کنند. استویا به دلیل داشتن کالری صفر به کنترل و کاهش وزن هم کمک بسزایی می‌کند.
تداخلات دارویی استویا
وقتی صحبت از تداخل دارویی می‌شود باید توجه کنید که ویژگی‌های ماده مصرفی شما، با کارکرد سایر دارو‌هایتان تناقضی نداشته باشد. همانطور که گفتیم خواص استویا شامل: دیورتیک بودن، اتساع در عروق خونی، کاهنده قند خون، کاهنده فشار خون است. پس می‌توان موارد زیر را به عنوان تداخل دارویی این ماده را طبقه‌بندی نمود:
- داروهای دیابت
- داروهای فشارخون
- داروهای کبد
- داروهای بیماری‌های قلب
در صورت اینکه داروهای فوق را مصرف می‌کنید، برای مصرف استویا و تعیین دوز مناسب خودتان با پزشک خود مشورت کنید. چنانچه داروی خاصی مصرف نمی‌کنید، ولی بصورت نرمال فشار خونتان و میزان قند خونتان کم است، بعد از هر بار مصرف استویا و یا سایر محصولات آن مانند پودر استویا میزان قند و فشار خونتان را اندازه بگیرید.
عوارض احتمالی مصرف استویا
در واقع هر ماده ای اگر درست مصرف نشود یا بیش از حد استفاده شود قطعا عوارضی به دنبال خواهد داشت. عوارضی که در مقالات روز ژورنال های معتبر و گزارشات FDA ثبت شده است به دو دسته کلی واکنش های آلرژیک و واکنش های ناشی از سو مصرف استویا تقسیم می شوند. به طور میانگین برای هر فرد بالغ به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در هر روز،4 میلی گرم مصرف استویا مجاز است.
عوارض استویا بر علایم گوارشی
عوارض گوارشی استویا مربوط به مصرف محصولاتی است که حاوی الکل های پلیمری هستند. این محصولات که با نام sugar alcohols در بازار ارائه می شوند در تعدادی از افراد سبب واکنش هایی از قبیل: تهوع، نفخ، اسپاسم های عضلات شکم شده اند. البته این موضوع نمی تواند اطمینان بر مصرف استویا خوب یا بد است باشد.
نکته جالبی که در رابطه با تاثیر استویا روی دستگاه گوارش وجود دارد این است که استفاده از استویا به کاهش علایم روده تحریک پذیر کمک قابل توجهی کرده است. با خرید حبه استویا، می توانید از این محصول در کناری چای و قهوه استفاده کنید. برای خرید می توانید از مجموعه های معتبر اقدام نمایید. عطاری آنلاین دیجی عطار علاوه بر ارائه انواع دمنوش ها، و روغن ها سایر گیاهان دارویی را عرضه می نماید. برای این منظور می توانید با شماره تلفن 02146040451 نیز تماس برقرار نمایید.
بر اساس تحقیقات صورت گرفته، می توان گفت که مصرف استویا خوب یا بد است. مطالعه‌ای که در سال 2016 با استفاده از نمونه‌های مدفوع انسان انجام شده ، مشخص شد تمام فرم‌های این ترکیب احتمالاً برای استفاده‌ی عمومی ایمن هستند. به طور کلی تحقیقاتی که از مصرف استویای کمتر تصفیه شده حمایت کند، همچنان محدود است. بنابر این سازمان غذا و داروی آمریکا مصرف برگ های استویا و عصاره‌ی خام آن را، برای مصرف ایمن تأیید نکرده است.
هم اکنون مکمل ها و عصاره‌های استویا به طور فزاینده‌ای حاوی گرادینت های تقلبی هستند که معمولا شیرین کننده‌های مصنوعی می باشند که خطرات بهداشتی آن ها مشخص شده است. بنابراین مهم است محصولاتی را خریداری کنید که حداقل 95 درصد استویول گلیکوزید داشته وهیچ شیرین کننده‌ی مصنوعی در آن استفاده نشده باشد. مواد شیمیایی مضر که در محصولات استویا یافت می‌شود، عبارتند از: مالتودکسترین، سدیم ساخارین، سدیم سیکلامات و آسپارتام.
مصرف استویا و آسیب های کلیوی
استویا یک دیورتیک محسوب می شود به این معنا که سرعت خروج آب و الکترولیت‌ها از بدن به وسیله ادرار افزایش می‌دهد. همانطور که می دانید کلیه‌ها مسئول فیلتر کردن و تولید ادرار هستند، محققان ابتدا تصور می‌کردند مصرف طولانی مدت استویا می‌تواند به کلیه‌ها آسیب وارد کند. اما امروزه با توجه به تحقیقات صورت گرفته به این نتیجه دست یافته اند که از تخریب کلیه‌ها پیشگیری می کند. در مطالعه‌ای که در سال 2013 انجام شد محققان در یک آزمایشگاه دریافتند که استویا از رشد کیست در سلولهای کلیوی نیز پیشگیری می‌کند.
مصرف استویا ،هیپوگلایسمی یا افت قندخون
همانطور که گفته شد استویا ممکن است به کنترل قندخون در افراد مبتلا به دیابت کمک کند اما باید بدانید که مصرف طولانی مدت استویا یا مصرف زیاد از حد آن ممکن است سبب هیپوگلایسمی یا افت قند خون شود.
مصرف استویا، فشار خون پایین
استویا به عنوان یک وازودیلاتور شناخته می‌شود و باعث گشاد شدن عروق و کاهش فشار خون می‌شود. محققان درحال حاضر تنها برای مصرف استویا به مزایا آن توجه می کنند. هر چیزی که به طور فعال در کاهش فشارخون موثر باشد، می‌تواند بر اثر مصرف بیش از حد و یا طولانی مدت باعث عوارض بهداشتی گردد. افرادی که به فشارخون پایین مبتلا هستند، باید با پزشک خود در مورد استفاده‌ی دراز مدت از استویا مشورت کنند تا بهتر با مصرف استویا خوب یا بد اشنا شوند.
مصرف استویا و اختلال در غدد درون ریز
استویا به عنوان یک استروئید، استویول گلیکوزیدها می‌توانند با هورمون هایی که توسط سیستم غدد درون ریز کنترل می‌شوند، تداخل داشته باشند.در سال های اخیر یک مطالعه نشان داد سلول های اسپرمی که در معرض استویول گلایکوزید قرار می گیرند،می توانند افزایش تولید پروژسترون را نیز تجربه می‌کنند.
استویا چه فوایدی را به همراه دارد؟
شاید برای شما سؤال باشد که مصرف استویا خوب یا بد است. مهمترین مزیت استویا این است که به شما کمک می‌کند مصرف قند خود را کاهش دهید زیرا مصرف بیش از حد قند می‌تواند منجر به افزایش وزن، دیابت و افزایش خطر بیماری قلبی شود. مصرف استویا می‌تواند به کاهش میزان قند در رژیم غذایی لاغری شما شود.
میزان قند یا کالری در استویا خیلی کم است. بنابراین مصرف آن در رژیم راهی مناسب برای کاهش کالری و کاهش وزن است. استویا از ترکیباتی همچون استرول‌ها و آنتی‌اکسیدان برخوردار بوده که می‌تواند در کاهش خطر سرطان لوزالمعده موثر باشد.
غذا‌ها و نوشیدنی‌هایی که حاوی استویا هستند، از سس سالاد گرفته تا شکلات به کودکان کمک می‌کنند تا بدون افزایش کالری مصرفی و با داشتن رژیم غذایی کم‌شکر بتوانند از غذا‌ها و نوشیدنی‌های شیرین استفاده کنند. میزان بالای آنتی اکسیدان‌ها و ویتأمین C موجود در گیاه استویا جهت جوان‌سازی پوست صورت مناسب است و در رفع چین و چروک صورت نقش دارد.
مصرف موضعی گیاه استویا به عنوان یک استروئید عمل می کند و جهت درمان و خارش ناشی از اگزما کاربرد دارد.
مصرف گیاه استویا برای ترک سیگار نیز کاربرد دارد زیرا دارای مقدار زیادی ویتأمین C بوده و خاصیت مدر دارد.
گیاه استویا به سم زدایی و پاک‌سازی بدن و کبد کمک کرده زیرا یک دیورتیک طبیعی است.
بررسی‌ها نشان داد استویا می‌تواند برای کمک به کنترل گلوکز، کاهش التهاب، فشار خون و کلسترول، کاربرد‌های پزشکی داشته باشد اما همچنان برای پاسخ به اینکه استویا خوب یا بد است به تحقیقات بیشتری نیاز است.
پیشنهاد ویژه
محققان هنوز از تمامی خطرات مرتبط با استویا مطلع نیستند، یک مطالعه عملی در سال ۲۰۱۷ بر روی نتایج سلامت و عوارض مرتبط با شیرین‌کننده‌های بدون کالری، نشان داده است که مطالعات برای انجام یک نتیجه نهایی در مورد ایمنی کلی مصرف استویا کافی نمی‌باشند. با این حال، با توجه به محبوبیت استویا، چندین مطالعه‌ی بزرگ و جامع در حال انجام است تا به پاسخ بهتری برای سؤال استویا خوب یا بد است دست یابند.
