استویا که به آن Stevia rebaudiana نیز می‌گویند یک گیاه از خانواده گل داووی است که می‌تواند با خاصیت شیرین کنندگی خود، جایگزین بسیار عالی برای شکر و شیرین کننده‌های مصنوعی باشد. استویا در قفسه مواد غذایی یافت می‌شود و جزء شیرین کننده‌هایی است که به صورت فرآوری شده به فروش می‌رود. طبق بررسی‌های انجام شده مشخص شده است که استویا 200 برابر شیرین‌تر از شکر معمولی است. به همین خاطر استویا را به عنوان یک شیرین کننده جدید در جهان می‌شناسند. استویا فواید و مضرات زیادی را به همراه دارد که توجه به آن‌ها برای افرادی که قصد مصرف این شیرین کننده را دارند، توصیه می‌شود. برای آشنایی با فواید و مضرات استویا و همچنین اثربخشی این شیرین کننده در بدن، در ادامه مقاله همراه ما باشید.
آشنایی با استویا، گیاهی شیرین و بدون کالری
قبل از اینکه بخواهیم استویا فواید و مضرات آن را به شما توضیح دهیم، باید در مورد این گیاه صحبت کنیم. گیاه استویا یک گیاه پرفایده، سبز رنگ و با برگ‌های مشابه با نعناع است که طعم بسیار شیرینی دارد. طعم انتهایی استویا، کمی تلخ است. با این حال به دلیل کم کالری بودن استویا، بسیاری از افرادی که می‌خواهند رژیم لاغری داشته باشند، استویا را به عنوان یک انتخاب عالی می‌شناسند.
استویا دارای قند نیست و به محض مصرف آن، میزان قند خون شما افزایش پیدا نخواهد کرد. این گیاه پرفایده به صورت خشک شده در بازار موجود است. برخی از کارخانه‌ها نیز این محصول را به صورت صنعتی فرآوری می‌کنند و به بازار عرضه می‌نمایند. کیفیت بالای استویا در کنار خواص متنوع آن، باعث شده تا این گیاه فروش زیادی در بازار کشور ایران پیدا کند.
فواید استویا چیست؟
استویا یک شیرین کننده غیر مغذی است. یعنی اینکه هیچ گونه کالری در استویا وجود ندارد. از این رو اگر در تلاش برای کاهش وزن هستید، استویا می‌تواند یکی از بهترین انتخاب‌ها برای شما باشد. اگرچه تحقیقات زیادی در مورد فواید استویا انجام شده‌اند؛ اما باید بدانید که هنوز نتیجه دقیق این تحقیقات مشخص نیست. از طرفی تاثیر شیرین کننده‌های غیر مغذی بر سلامت هر یک از افراد، می‌تواند بسته به مقدار مصرف شده استویا و زمان مصرف آن متفاوت باشد. در ادامه به خواص استویا که تا به امروز به صورت تجربی مورد بررسی قرار گرفته‌اند، اشاره می‌کنیم.
• کنترل دیابت و قند خون
اگر دیابت نوع 2 دارید، برای کاهش سطح قند خون و کنترل آن می‌توانید از استویا استفاده کنید. استویا هم یک شیرین کننده خوشمزه است که به افراد دیابتی کمک می‌کند تا شیرینی و خوراکی‌های شیرین را میل کنند، هم به کنترل دیابت و قند خون کمک بسیار زیادی خواهد کرد.
یک مطالعه در سال 2010 برای بررسی این خاصیت استویا انجام شد. طبق این تحقیق مشخص شد که استویا می‌تواند به طور قابل توجهی سطح انسولین و گلوکز را کاهش دهد. از طرفی به دلیل اینکه افراد در حین مصرف استویا، کالری کمتری را دریافت می‌کردند، استرس کمتری برای خوردن غذا داشتند.
• مدیریت کلسترول
پودر برگ استویا می‌تواند به مدیریت کلسترول کمک زیادی کند. در یک مطالعه در سال 2009، مشخص شد که پودر برگ استویا ممکن است به مدیریت کلسترول در بیماران کمک کند. برای انجام این تحقیق به افراد روزانه 20 میلی لیتر عصاره استویا داده شد. افراد به مدت 1 ماه از استویا استفاده کردند. طبق این مطالعه، مشخص شد که کلسترول بد یا همان LDL و تری گلیسیرید با مصرف استویا کاهش پیدا می‌کنند. همچنین کلسترول خوب یا HDL افزایش پیدا خواهد کرد. مصرف گاه به گاه استویا در مقادیر کمتر نیز می‌تواند همین تاثیر را داشته باشد.
• پیشگیری از سکته قلبی
طبق توضیحات داده شده و خواص استویا برای کاهش کلسترول و قند خون، مصرف آن به پیشگیری از سکته قلبی و مغزی کمک بسیار زیادی می‌کند. بالا رفتن چربی خون می‌تواند باعث گرفتگی عروق شود که این موضوع خود باعث تشدید احتمال سکته قلبی و مغزی خواهد شد. از این رو مصرف استویا به افرادی که دارای ریسک بالایی برای سکته قلبی هستند توصیه می‌شود تا بتوانند از بروز بیماری‌ها و مشکلات مختلف جلوگیری کنند.
مضرات استویا
طبق بررسی‌های انجام شده در مورد افزودنی‌های غذایی، میزان مصرف روزانه قابل قبول استویول معادل 4 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن است. حدود 12 میلی گرم عصاره استویا با خلوص بالا به ازای هر کیلوگرم از بدن معادل، 4 میلی گرم استویول می‌باشد. مصرف بیش از این مقدار از استویا می‌تواند خطرات و عوارض جانبی زیادی را به همراه داشته باشد. به دلیل اینکه استویا فواید و مضرات زیادی دارد، حتما باید در کنار مزایا به مضرات این گیاه نیز توجه داشته باشید.
زمانی که استویا به عنوان شیرین کننده یا طعم دهنده به غذاها استفاده می‌شود، متخصصین استویای خالص شده را برای بررسی عوارض جانبی در نظر نمی‌گیرند. با این حال چندین مطالعه و مقاله نیز عوارض جانبی استویا را در چند دهه گذشته شناسایی کردند که مربوط به انجام آزمایشات حیوانی هستند.
بنابراین نه می‌توان به مضرات اعلام شده در اثر مصرف استویا استنباط کرد، نه اینکه می‌توان از آن‌ها چشم پوشی کرد. با مصرف مقدار مجاز استویا در طول روز، می‌توانید از خواص استویا بهره مند شوید و از مضرات آن نیز دوری کنید. از جمله عوارض جانبی مرتبط با مصرف استویا، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
• آسیب کلیه
استویا یک دیورتیک است. این یعنی اینکه مس تواند سرعت دفع آب و الکترولیت‌های بدن را از طریق ادرار افزایش دهد. با توجه به اینکه کلیه مسئول فیلتر کردن و تولید ادرار می‌باشد، محققان در ابتدا فکر می‌کردند که مصرف طولانی مدت استویا می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بسیار زیادی وارد کند.
ولی با انجام مطالعات جدیدتر مشخص شده است که استویا می‌تواند به جلوگیری از آسیب کلیه نیز کمک کند. یک تحقیق در سال 2018 بر روی شرکت کنندگان مبتلا به بیماری‌های مزمن کلیوی انجام شد که مشخص شد مکمل‌های استویا کراتینین، اسید اوریک، قند خون و میکروآلبومین را کاهش می‌دهند.
• علائم گوارشی
برخی از محصولات استویا که در بازار مشاهده می‌کنید، حاوی الکل‌های قندی اضافه شده هستند که در صورت مصرف بیش از اندازه می‌توانند علائم ناخوشایندی را ایجاد کنند. علائم حساسیت به الکل قندی اضافه شده به فراورده‌های استویا شامل حالت تهوع، استفراغ، سوء هاضمه، گرفتگی و نفخ هستند. در حال حاضر مطالعات انسانی در مورد اینکه آیا واقعا استویا باعث ایجاد مشکلات گوارشی می‌شود یا خیر، انجام نشده‌اند. منابع مطمئن نشان می‌دهند که استویا ممکن است تنوع باکتریایی را بهبود ببخشد. حتی باعث می‌شود که التهاب روده بزرگ کاهش پیدا کند. از طرفی مشخص شده است که استویا می‌تواند به رفع مشکل اسهال و سایر مشکلات گوارشی نیز کمک کند.
• فشار خون پایین
استویا فواید و مضرات ترکیبی دارد. به این معنی که ترکیبات موجود در استویا می‌توانند برای هم برای سیستم قلب و عروق مفید باشند، هم مضر. طبق مطالعات و بررسی‌های انجام شده مشخص شده است که استویا می‌تواند باعث گشاد شدن عروق شود. گشاد شدن عروق خونی، کاهش فشار خون را به همراه دارد. شواهدی وجود ندارند که نشان دهند استویا فشار خون را به شدت پایین می‌آورد و خطرناک است. افرادی که مبتلا به فشار خون پایین مزمن هستند، باید با احتیاط بیشتری از استویا استفاده کنند. افرادی که از داروهای کاهنده فشار خون استفاده می‌کنند، باید قبل از افزودن استویا به رژیم غذایی خودشان با پزشک متخصص مشورت کنند.
• اختلال در غدد درون یز
گلیکوزیدهای استویول دارای مشابهت بسیار زیادی با استروئیدها هستند. به همین خاطر تصور برخی از افراد این است که این ترکیبات می‌توانند در تولید بعضی از هورمون‌ها اختلال ایجاد کنند. یک مطالعه در سال 2016 نشان داد که سلول‌های اسپرم انسانی در معرض استویا شاهد افزایش تولید پروژسترون بوده‌اند. با این حال برای اینکه نتیجه گیری دقیق‌تری در مورد این عارضه استویا داشته باشیم، باید تحقیقات انسانی بیشتری انجام شوند.
چه کسانی نباید از استویا استفاده کنند؟
بعضی از افراد بیشتر از سایر افراد در معرض خطر افزایش عوارض جانبی ناشی از مصرف منظم استویا هستند. این به این دلیل است که استویا می‌تواند قند خون و فشار خون را کاهش دهد و به عنوان یک ادرار آور عالی کمک کند. استویا همچنین می‌تواند با برخی از داروها تداخل داشته باشد. از این رو بسیار مهم است که قبل از مصرف استویا یا خرید آن با پزشک متخصص مشورت کنید.
استویا و دوران بارداری
استویای فرآوری شده یکی از بهترین گیاهان دارویی است که می‌تواند در دوران بارداری برای مادران دارای دیابت استفاده شود. با این حال اگر به الکل قند حساس هستید، استویای فرآوری شده‌ای را انتخاب کنید که حاوی اریتریتول نباشد. با این حال فقط استویای فرآوری شده که ترکیبات مشخصی دارد، در دوران بارداری قابل استفاده است؛ اما برگ استویا نباید در دوران بارداری پس از خرید دمنوش‌های گیاهی و جهت شیرین کردن آن‌ها مورد استفاده قرار گیرد. همانطور که برای سفارش گیاهان دارویی و مصرف آن‌ها در دوران بارداری باید دقت کافی داشته باشید، برای مصرف استویا نیز دقت کنید.
آیا ارتباطی بین استویا و سرطان وجود دارد؟
برخی از شواهد نشان می‌دهند که استویا ممکن است به مبارزه یا پیشگیری از انواع سرطان کمک کند. این موضوع باعث شده تا بسیاری از افرادی که قصد خرید انواع داروهای گیاهی برای درمان سرطان را دارند، روی به مصرف استویا بیاورند. در یک مطالعه در سال 2012، یک گلیکوزید به نام استویوزید در گیاهان استویا یافت شد که مشخص گردید به افزایش مرگ سلول‌های سرطانی در افراد مبتلا به سرطان سینه کمک می‌کند.
استویوزید همچنین ممکن است به کاهش برخی از مسیرهای میتوکندریایی که به رشد سرطان کمک می‌کنند، کمک کند. بسیاری از مشتقات گلیکوزید استویا برای رده‌های سلولی سرطان خون، ریه، معده و سینه خاص سمی هستند.
خرید برگ استویا خشک شده از دیجی عطار
استویا فواید و مضرات متفاوتی دارد که توجه به آن‌ها برای افرادی که به دنبال مصرف گیاهان مختلف برای بهره مندی از خواص آن‌ها هستند، توصیه می شود. برگ استویای خشک شده، یک نوع ترکیب غیر مغذی و بدون کالری است که می‌توانید آن را از طریق فروشگاه اینترنتی دیجی عطار با قیمت مناسب خریداری کنید. فروشگاه آنلاین دیجی عطار، یک فروشگاه معتبر در زمینه فروش گیاهان دارویی است که توانسته با محصولات باکیفیتی که به شما ارائه می‌کند، امکان خرید آنلاین انواع محصولات عطاری را به شما بدهد. در صورتی که قصد سفارش روغن‌های گیاهی طبیعی، عرقیات، گیاهان دارویی درجه یک و هر محصول عطاری دیگر را دارید، می‌توانید از طریق فروشگاه اینترنتی دیجی عطار اقدام کنید.
