روغن کرچک خوراکی، یکی از محبوب‌ترین و شناخته شده‌ترین انواع روغن‌ها است که از دیرباز در میان فرهنگ‌ها و طب سنتی جایگاه ویژه‌ای داشته است. این روغن که از دانه‌های گیاه کرچک به دست می‌آید به عنوان یک منبع چندگانه اسیدهای چرب اشباع نشده، به عنوان یک راه حل سالم و متعادل برای تغذیه شناخته شده است. خواص درمانی متعدد روغن کرچک خوراکی باعث شده است تا در طب سنتی کاربردهای زیادی داشته باشد.
در این مقاله، سفری به دنیای شگفت انگیز روغن کرچک خواهیم داشت. از چیست آن آغاز می‌کنیم و سپس بررسی می‌کنیم که چگونه روغن کرچک را بخوریم و مناسب‌ترین مقدار مصرف روغن کرچک چقدر است؟
روغن کرچک خوراکی چیست؟
گیاه کرچک با نام علمی Ricinus communis، گیاهی علفی و چند ساله است که در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان می‌روید. این گیاه به دلیل دانه‌های براق و زیبای خود شناخته می‌شود و کاربردهای زینتی و دارویی دارد. اما در پس این زیبایی، سمی به نام ریسین نهفته است. ریسین یکی از قوی‌ترین سموم طبیعی جهان است و باعث شده است تا مصرف بیش از حد معمول دانه کرچک برای انسان و حیوانات کشنده باشد، البته مصرف به مقدار کافی و کم و به شیوه‌ی درست، خطری ایجاد نمی‌کند.
با وجود این سم خطرناک، روغن کرچک از طریق فرآیندی خاص از دانه‌های کرچک استخراج می‌شود. در این فرآیند، ابتدا پوشش سمی دانه‌ها جدا می‌شود و سپس روغن موجود در هسته دانه‌ها استخراج می‌شود. روغن کرچک خوراکی مایعی شفاف و بی رنگ با طعمی ملایم و بوی مشخص است که کاملا از سم ریسین خالی شده است.
روغن کرچک خوراکی از نظر شیمیایی از اسیدهای چرب مختلفی تشکیل شده است. اسید ریسینولئیک، اسید اولئیک، اسید لینولئیک و اسید پالمیتیک از جمله مهم‌ترین اسیدهای چرب موجود در این روغن هستند. مصرف روغن کرچک باید تحت نظر پزشک و با احتیاط کامل انجام شود، زیرا با استفاده نادرست از این روغن فرد ممکن است دچار اسهال، تهوع، استفراغ و درد شکم شود.
چگونه روغن دانه کرچک را بگیریم؟
کرچک از انواع گیاهان دارویی است که ارزش دارویی دارد و به همین دلیل از فرآورده‌های آن استفاده‌های پزشکی می‌شود. یکی از محبوب‌ترین فرآورده‌های دانه کرچک، همین روغن کرچک خوراکی است. این روغن فرایند خاصی را طی می‌کند تا به صورت نهایی خود برسد. این فرایند به این صورت است:
1. جمع آوری دانه‌ها:
دانه‌های گیاه کرچک که به ریسینوس معروف هستند، در اواخر تابستان یا اوایل پاییز جمع آوری می‌شوند. این دانه‌ها به رنگ قهوه‌ای یا سیاه و براق هستند و در خوشه‌های بزرگی روی گیاه قرار دارند. جمع آوری دانه‌ها باید با احتیاط انجام شود زیرا پوشش آنها حاوی سم خطرناک ریسین است.
2. جداسازی پوشش سمی:
پس از جمع آوری، دانه‌های کرچک باید برای جداسازی پوشش سمی آنها فرآوری شوند این کار معمولاً با استفاده از دستگاه‌های مخصوصی انجام می‌شود که دانه‌ها را با سرعت بالا می‌چرخانند و پوشش سمی را از آنها جدا می‌کنند. در برخی موارد، از روش‌های شیمیایی برای جداسازی پوشش سمی نیز استفاده می‌شود. برای درست کردن روغن کرچک در خانه می‌توانید دانه‌های کرچک جداسازی شده را از یک عطاری آنلاین تهیه کنید.
3. خشک کردن دانه‌ها:
دانه‌های کرچک پس از جداسازی پوشش سمی، باید به طور کامل خشک شوند. رطوبت اضافی می‌تواند کیفیت روغن استخراج شده را تحت تاثیر قرار دهد و باعث فساد زود هنگام آن شود. خشک کردن دانه‌ها معمولاً با استفاده از دستگاه‌های خشک کن یا قرار دادن آنها در معرض نور مستقیم خورشید انجام می‌شود.
4. خرد کردن دانه‌ها:
دانه‌های خشک شده کرچک سپس خرد می‌شوند تا به قطعات کوچکتر تبدیل شوند. این کار به افزایش سطح تماس دانه‌ها با حلال و در نتیجه بهبود فرآیند استخراج روغن کمک می‌کند. خرد کردن دانه‌ها معمولاً با استفاده از آسیاب‌های مخصوص انجام می‌شود.
5. استخراج روغن:
برای استخراج روغن کرچک خوراکی از دانه‌های خرد شده، از دو روش اصلی استفاده می‌شود، پرس سرد و پرس گرم. در روش پرس سرد، هیچ حرارتی به دانه‌ها اعمال نمی‌شود و روغن به طور طبیعی از آنها جدا می‌شود. پرس سرد روشی سنتی است که کیفیت بالا و طعم مطلوبی را برای روغن به ارمغان می‌آورد. در روش پرس گرم، از حلال‌های شیمیایی مانند هگزان برای حل کردن روغن موجود در دانه‌ها استفاده می‌شود. سپس حلال با تبخیر از روغن جدا می‌شود. استخراج با حلال روشی صنعتی است که بازدهی بالاتری دارد، اما ممکن است طعم و کیفیت روغن را تحت تاثیر قرار دهد. اگر در خانه می‌خواهید روغن دانه‌های کرچک را بگیرید، روش پرس سرد مناسب‌تر است.
6. تصفیه روغن:
روغن استخراج شده در مرحله قبل، ممکن است حاوی ناخالصی مانند ذرات ریز دانه، فیبر و رنگدانه‌ها باشد. به همین دلیل، باید تصفیه شود. تصفیه روغن کرچک خوراکی معمولاً با استفاده از روش‌های فیزیکی مانند صاف کردن و سانتریفیوژ و همچنین روش‌های شیمیایی مانند قلیایی کردن و اسیدی کردن انجام می‌شود. در روش خانگی، از روش رد کردن روغن از صافی استفاده کنید.
7. بسته بندی:
پس از تصفیه، روغن کرچک خوراکی در بطری‌ها یا ظروف دیگر بسته بندی می‌شود. بسته بندی باید از نفوذ هوا، نور و رطوبت به داخل روغن جلوگیری کند. روغن کرچک خوراکی باید در جای خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
روغن کرچک برای چی خوبه؟
روغن کرچک حاوی مواد مغذی و ویتامین‌هایی است که هر یک برای رفع مشکلات مشخصی مفید هستند. از این مواد مغذی می‌توان اسیدهای چرب امگا 3 و امگا 6، پتاسیم، منیزیم، فسفر، روغن‌های چرب اشباع و غیر اشباع (غالبا غیر اشباع)، ویتامین E، ویتامین K و... را نام برد. وجود این مواد و بسیاری مواد دیگر در روغن کرچک باعث می‌شود تا به عنوان یکی از انواع داروهای گیاهی به شمار رود و برای درمان بیماری‌های مختلفی مفید باشد، از جمله:
• درمان یبوست:
روغن کرچک به عنوان یک ملین قوی (نوعی مسهل) شناخته شده است. این روغن به تحریک روده بزرگ و افزایش حرکات آن کمک می‌کند و در نتیجه باعث دفع راحت‌تر و روان‌تر مدفوع می‌شود.
مصرف:
برای درمان یبوست می‌توان 1 تا 2 قاشق غذا خوری روغن کرچک را به صورت خوراکی یا به عنوان تنقیه استفاده کرد.
• تقویت مو و ابرو:
روغن کرچک به دلیل اسیدهای چرب مغذی موجود در آن، می‌تواند برای تقویت مو و ابرو مفید باشد. این روغن به مرطوب شدن موها، جلوگیری از ریزش مو و ضخیم شدن ابروها کمک می‌کند.
مصرف:
برای تقویت موها می‌توان روغن کرچک را به طور مستقیم به پوست سر و موها ماساژ داد و بعد از چند ساعت آن را شست. برای تقویت ابروها می‌توان از روغن کرچک به عنوان ریمل ابرو استفاده کرد.
• تسکین درد مفاصل:
روغن کرچک به دلیل خاصیت ضد التهابی خود می‌تواند برای تسکین درد مفاصل و عضلات مفید باشد.
مصرف:
برای تسکین درد مفاصل می‌توان روغن کرچک را به طور مستقیم روی ناحیه دردناک ماساژ داد. این کار را باید برای چند مدت تکرار کرد تا نتایج آن مشخص شوند.
• بهبود سلامت پوست:
روغن کرچک به دلیل خاصیت مرطوب کنندگی و ضد التهابی خود، می‌تواند برای بهبود سلامت پوست مفید باشد. این روغن به مرطوب شدن پوست، کاهش التهاب و درمان برخی از مشکلات پوستی مانند آکنه و اگزما کمک می‌کند.
مصرف:
برای بهبود سلامت پوست می‌توان روغن کرچک را به طور مستقیم روی پوست صورت یا بدن ماساژ داد. پیش از مصرف ممتد، روی یک قسمت از پوست تست حساسیت انجام دهید. در صورت بروز عوارض مصرف را قطع کنید. این روش برای پوست‌های چرب ممکن است زدن جوش را در پی داشته باشد.
• رفع شوره سر:
روغن کرچک به دلیل خاصیت ضد قارچی خود می‌تواند برای رفع شوره سر مفید باشد.
مصرف:
برای رفع شوره سر می‌توان روغن کرچک را به طور مستقیم به پوست سر ماساژ داد و بعد از چند ساعت آن را شست. همچنین می‌توان آن را به شامپوی خود اضافه کرد و یا محلول‌های حاوی روغن کرچک را برای شستشوی موی خود خریداری کرد.
چه مقدار و چگونه روغن کرچک را بخوریم؟
دانستن مقدار مصرف روغن کرچک و نحوه مصرف آن، یک موضوع بسیار مهم و تاثیرگذار در روند درمان است. انواع دمنوش‌ها، روغن‌ها، داروها و هر چیزی که برای درمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، باید به مقدار کافی و به صورت صحیح مصرف شود، اما این قضیه برای روغن کرچک خوراکی مهم‌تر هم هست. این روغن، درون خود ترکیبات مختلفی را دارد که در صورت مصرف بیشتر، عوارض بسیار شدیدی خواهد داشت. از عوارض روغن کرچک می‌توان به اسهال شدید، درد شکمی مفرط، حالت تهوع، استفراغ، کاهش فشار خون و... اشاره کرد. بنابراین مهم است که حتما دستورالعمل را به صورت کامل و درست انجام دهید.
بهترین زمان برای مصرف روغن کرچک، قبل از خواب است، زیرا این روغن ممکن است باعث ایجاد نفخ و ناراحتی گوارشی شود. متداول‌ترین مقدار مصرف روغن کرچک، 1 تا 2 قاشق غذاخوری است. با این حال بهتر است طبق دستور پزشکان و متخصصین، یا اطلاعات روی بسته بندی محصول عمل کنید. روغن کرچک را با 1 لیوان آب یا آب میوه مخلوط کنید. طعم روغن کرچک ممکن است ناخوشایند باشد، بنابراین می‌توانید از آب میوه‌های طعم دار مانند آب پرتقال یا گریپ فروhttps://digiattar.com/ت برای مخلوط کردن آن استفاده کنید. مخلوط روغن کرچک و آب میوه را به سرعت و در یک نوبت بنوشید. بعد از مصرف مخلوط، یک لیوان آب آشامیدنی بنوشید تا طعم روغن کرچک را از بین ببرید و به هضم آن کمک کنید پس از مصرف روغن کرچک، به رختخواب بروید و تا حد امکان استراحت کنید. زیرا این روغن ممکن است در عرض چند ساعت باعث ایجاد حرکات روده و دفع مدفوع شود.
خرید روغن کرچک
اگرچه روغن کرچک خوراکی را می‌توانید در خانه درست کنید، اما کاری سخت و زمانبر است. بنابراین می‌توانید کار را به کاردان بسپارید. فروشگاه اینترنتی دیجی عطار یک منبع آنلاین برای خرید هر نوع محصول طب سنتی از جمله روغن کرچک است. این فروشگاه محصولات خود را به صورت کاملا ارگانیک تهیه کرده و به سراسر ایران ارسال می‌کندو برای کسب مشاوره رایگان و خرید روغن کرچک، با شماره تلفن 02146040451 تماس بگیرید.
