نعنا(Mentha)
(نام علمی: Mentha) گیاهی است از رده دولپهایهای پیوسته گلبرگ که سردسته تیره نعناعیان و از سبزیهای خوراکی است. این گیاه تمام اسانسها و خواص پونه را دارد؛ ولی برگهایش کرک کمتری دارند و بریدگیهای کنار برگهای آن بیشتر از پونه و اسانس آن نیز ملایمتر است.
نعنا گیاهی است علفی با ریشه هوایی و ساقههای مستقیم و چهارگوش و زیرزمینی. ساقه و برگهای خوشبوی آن خوراکی و دارویی است و گاهی گلهای رنگین دارد.
برگهای آن به طول ۳ تا ۵ سانتیمتر، متقابل، نیزهای یا دوکی است، حاشیهٔ آن دارای بریدگیهای عمیقی است، بریدگیهای کناره آن نوک تیز است. کرک برگهای نعنا کم است. نعنا سبز معمولاً در سرتاسر جهان کشت میشود، این گیاه حاصل تبدیل و ماندگاری بوته گیاه ریحان چند ساله میباشد. این گیاه در نواحی شمال ایران و اطراف تهران به حالت وحشی و پرورشی میروید.
نعنا قرمز گونهای از نعنا است که در لبه رودخانهها و در جریان آبهای ملایم و کمعمق، و در کنار اب انداز و استخر های مصنوعی ابی(به مازندرانی اندون) میروید و چون برگهایش قرمزرنگ اند به این نام خوانده میشود.
طبع نعنا
مزاج آن گرم و خشک است. گرمی نعنا قابل توجه است لذا مصرف آن میبایست با ملاحظه مزاج شخص صورت گیرد.
فصل برداشت نعنا
در سال 2 تا 3 بار محصول را می توان برداشت نمود. روش و زمان برداشت بستگی به چگونگی استفاده از اندام های جمع آوری شده (استفاده از گیاه بعنوان سبزی یا برای استخراج اسانس) دارد. در صورتیکه نعنا در سطوح وسیعی زیر کشت رفته باشد برداشت اندامهای مورد نظر توسط ماشین انجام می گیرد. در اینصورت گیاهان از فاصله 4 تا 5 سانتی متری از سطح زمین بریده می شوند سپس برای مدتی بر روی زمین می مانند تا حدود 25 تا 40 درصد رطوبت آن تبخیر شود. در صورتیکه گیاهان در پائیز برداشت شوند گذاشتن آنها بر روی زمین امکان پذیر نیستند و باید مستقیماً به کارخانه برای استخراج اسانس منتقل شوند.
برداشت محصول به منظور اسانس گیری، ۲ مرتبه در سال در فواصل ماه های تیر تا شهریور و یا ۳ مرتبه در ماه های خرداد، مرداد و مهر صورت می گیرد.
خواص نعنا
1)نعناع باد شکن است و گاز معده و روده را از بین می برد
2)نعناع تقویت کننده معده وبدن است
3)نعناع ضد تشنج و ضد سرفه است
4)یک فنجان چای گرم نعناع سینه را آرام می کند
5)نعناع مسکن ،آرام بخش و قاعده آور است
6)استفاده از نعناع درد شکم را برطرف می کند
7)نعناع درمان سرمخوردگی و آنفوانزا می باشد
8)نعناع ناراحتی های عصبی را برطرف می کند
9)برای تسکین درد دندان نعناع را دردهان گذاشته و بجوید
10)آشامیدن چای نعناع و یا عصارع نعناع خونریزی سینه را قطع می کند
11)کمپرس نعناع درد سینه و پهلو را از بین می برد
12)نعناع کرم های روده و معده را می کشد
13)برای از بین بردن سکسکه و دل بهم خوردگی و استفراغ نعناع را با آّ انار ترش بخورید
14)نعناع ادرار را زیاد می کند
15)برای رفع قولنح و دردهای روده معده و هضم نشدن غذا چای نعناع بنوشید
16)برای از بین بردن گلو درد چای نعناع غرغره کنید
17)نعناع معرق است بنابراین تب را پائین می آورد
18)در هنگام سرماخوردگی بینی را با چای نعناع بشوئید
19)یکی از فرآورده های نعناع اسانس نعناع است که از تقطیر برگ و سرشاخه های گلدار نعناع تحت اثر بخار آب تهیه می شود و دارای 50% تا 70 % منتول می باشد . اسانس نعناع که در کشور انگلستان تهیه می شود شهرت خاصی درد . این اسانس بعنوان تقویت کننده معده بادشکن ، ضد عفونی کننده ،رفع دل پیچه بچه ها و اسهال بکار می رود برای استفاده از اسانس نعناع کافی است که مقدر یک تا سه قطره آنرا با یک لیوان آب و یا نوشابه مخلوط کرده و بنوشید .
طریقه مصرف نعنا
۱- ترکیبات غذایی جدید درست کنید احتمالاً نعناع تازه یا خشک را به آش اضافه میکنید. توصیه میکنیم هویج، سیبزمینی، بادمجان، لوبیاها و ذرتتان را نیز از طعم مطبوع این سبزی محروم نگذارید. احتمالاً اسم تبولهی جعفری یا همان سالاد لبنانی که با جعفری تهیه میشود را شنیدهاید. به این سالاد مقویتان نعناع تازه هم اضافه کرده و از طعم خوش لحظههایتان لذت ببرید.
2- نعناع تازه برای تهیهی کرپ کدو دنبال یک غذا و طعم جدید میگردید که تهیهی آن زیاد هم سخت نباشد؟ چند عدد کدو را له کرده، پنیر له شدهی فتا، خردههای نان تست، یک عدد تخممرغ، موسیر، 2 تا 3 قاشق غذاخوری نعناع تازهی خردشده، نمک و فلفل را مخلوط کرده و به صورت کرپ دربیاورید. رویشان آرد بپاشید و با کمی روغن زیتون سرخ کرده و میل کنید.
3- برای درمان درد معده درد معده رهایتان نمیکند؟ زود یک جوشانده با نعنا تهیه کنید. یک مشت نعنای تازه را در یک فنجان بریزید و آن را پر از آب جوش بکنید. اجازه دهید نعنا هم به مدت 5 تا 10 دقیقه خیس بخورند و سپس محلول را صاف کنید. کمی عسل به آن اضافه کرده و میل کنید.
4- با نعناع پشهها را فراری دهید اگر با این حشرهکشهای شیمیایی مشکل دارید و دنبال یک حشره کش طبیعی میگردید که به محیط زیست هم آسیب نزنید به سراغ نعناع بروید. اگر شبها پشه نیشتان میزند چند پر نعناع را به دستهایتان بمالید و با خیال راحت بخوابید. یا اینکه میتوانید برگهای نعناع را در چند جای خانه که مورچه و پشه دارد بریزید تا از شرشان خلاص شوید.
5- برای خلاص شدن از شر مورچهها بر گهای نعناع را در جاهایی که مورچه جمع میشود بگذارید تا خیلی زود مورچهها پا به فرار بگذارند. در این صورت نه آنها را کشتهاید و نه اینکه از وجودشان دچار عذاب میشوید.