تخم پنیرک - عمده

گیاهی است از خانواده  Malvaceae که دارای دو نوع کبیر و صغیر می باشد:

۱) نوع کبیر: گیاهی است علفی، پایا، دو ساله، دارای ساقه ای راست و پوشیده از کرک به ارتفاع ۴۰ تا ۸۰ سانتی متر، برگ های متناوب با دم برگ بلند و بریدگی های عمیق که برگ را به ۵ تا ۷ قسمت تقسیم می کنند، گل های درشت به رنگ قرمز مایل به بنفش که در ماه های اردیبهشت تا تیر ظاهر می شوند، ریشه ای عمودی، کمی زخیم، گوشت دار، سفید رنگ و آب دار و میوه هایی به شکل کپسول گرد و مدور که در هر کدام از خانه های متعدد و مشخص آن یک دانه قرار دارد. برگ، گل، ریشه و تخم اندام دارویی این گیاه را تشکیل می دهند. گونه ای از این گیاه در ایران می روید از جمله در نواحی البرز، کرج، کن، آذربایجان (نزدیک تبریز)، بیلغان، خوی (قراچال و کوه های گرد)، اراک، خراسان (کوپه داغ، قوچان و بین تربت حیدریه و اسد آباد مشهد)، جنوب شیراز، کرمان و بلوچستان.

۲) نوع صغیر: این گونه به ارتفاع حدودا یک وجب و حداکثر نیم متر است و دارای برگ های گرد و گل های سفید رنگ با رگه های قرمز می باشد. این برگ و گل ها در تمام قسمت ها کوچک تر از نوع کبیر اند. این گیاه نیز در اغلب مناطق ایران می روید از جمله دامنه های البرز، اطراف تهران، اطراف گیلان، آستارا، آذربایجان، دلیجان، نزدیک تبریز و خوی، اصفهان، سمنان، اراک، خراسان (قوچان و کوپه داغ)، جزیره قشم، بندر عباس، کرمان و بلوچستان. بهترین زمان جمع آوری گیاه در تابستان هنگام شکفتن گل ها است. کیفیت دارویی گل ها پایین است اما برگ ها خواص دارویی قابل توجهی دارند. از گل ها بیشتر جهت بهبود رنگ و طعم دم کرده های گیاهی مختلف و نیز به عنوان حجم دهنده استفاده می شود.