زرشک پفکی

گیاهی است درختچه ای به ارتفاع ۱ تا ۳ متر و در محیط مساعد به ۶ متر هم می رسد. دارای شاخه هایی اغلب افراشته، شکننده، خارهای سه شاخه و میوه هایی کشیده و بیضی شکل به رنگ قرمز، نارنجی. میوه های نژادهای پرورشی گیاه زرشک ممکن است به رنگ زرد، بنفش و یا آبی تیره باشند. شاخه های بلند این درختچه، تیغ های فراوان دارد. شاخه های کوتاه یا جوان آن، دارای برگ هایی به وضع متناوب است. گل های آن که در اردیبهشت و خرداد ظاهر می شود به رنگ زرد زیبا و مجتمع به صورت خوشه ای آویخته است. میوه ی زرشک کوچک، قرمز و بیضوی است و طعم ترش و ملایمی دارد. پوست ریشه ی این گیاه رنگ زرد و مزه ای تلخ و گزنده دارد. این ریشه ها را در فصل بهار یا پاییز جمع آوری می نمایند. قبل از خشک شدن ریشه های جمع آوری شده، پوست آن ها را به صورت تازه جدا می کنند و جهت عصاره گیری و یا تهیه ی پودر خشک مورد استفاده قرار می دهند. پوست ریشه و ساقه، برگ، گل، میوه ی بی دانه و با دانه، اندام دارویی این گیاه را تشکیل می دهند. درختچه ی زرشک در نقاط مختلف ایران از جمله مناطق زیر گزارش شده است: ارتفاعات البرز، گیلان (رودبار)، مازندران (دره چالوس، کجور و ...)، گلستان (آلمه)، آذربایجان (قره داغ) و خراسان (نقاط شمالی، شرق و جنوب شرقی بیرجند، هریوند و قنود).

تفاوت زرشک پفکی و زرشک دانه اناری :

هر دوی این زرشک ها از انواع زرشک قرمز هستند و تفاوت آن ها در نحوه برداشت و روش خشک کردن آن ها است. در نتیجه ظاهر آن ها نیز کمی با هم تفاوت دارند.

زرشک پفکی به ظاهر زیبایی که دارد، معروف است. برداشت این زرشک از اوایل پاییز که هوا کم کم رو به سردی می رود، شروع می شود. به این صورت که محصول را با شاخه از درخت جدا می کنند و در انبارهایی تاریک و خشک و خنک نگهداری می کنند تا زرشک کاملا خشک شود. در این روش، خشک شدن کامل زرشک حدود چند ماه طول می کشد و پس از آن، شاخه و چوب و سنگ را از زرشک ها جدا کرده، تا آماده مصرف شده و وارد بازار شوند.

زرشک دانه اناری هم مانند زرشک پفکی، فصل برداشت آن اوایل پاییز است. اما بر خلاف زرشک پفکی، این زرشک را با شاخه از درخت جدا نمی کنند، بلکه به صورت خوشه ای و دانه دانه آن را می چینند. به همین دلیل این زرشک ها سریع تر خشک می شوند. کشاورزان زرشک دانه اناری را در برابر نور آفتاب خشک می کنند و سپس زرشک ها را در دستگاه مخصوص می ریزند تا تیغ، خار، سنگ و ... از زرشک ها جدا شده و آماده مصرف شوند.