پنجه مریم که بیشتر با نام علمی سیکلامن پرسیکوم شناخته می‌شود یکی از گیاهان بومی ایران است. ریشه این گیاه برای درمان زگیل، میخچه، بواسیر، زایمان سخت و قاعدگی نامنظم استفاده می‌شود. تکثیر پنجه مریم کار سختی نیست و شما به راحتی می‌توانید آن را در خانه یا حتی آپارتمان پرورش دهید. این گیاه در شرایط آب و هوایی مختلف به راحتی رشد می‌کند و نسبت به عوامل طبیعی مقاوم‌تر است. سیکلامن یا پنجه مریم در بخش‌های مختلف ایران چون جنگل‌های شمال کشور یافت می‌شود. این گیاه درمانی، علاوه بر خواص دارویی، زیبایی قابل‌توجهی دارد. گل‌های زیبای پنجه مریم با برگ‌های گرد و قلبی شکلش باعث جلب توجه می‌شود. از این رو بسیاری علاقه دارند این گیاه را در خانه نگهداری کنند.
آشنایی با گیاه پنجه مریم
پنجه مریم که نامش با نام حضرت مریم آمیخته شده، یک گیاه دارویی به ویژه برای سقط جنین مرده و درمان نازایی است. این گیاه نزدیک به 23 گونه مختلف دارد. معروف‌ترین گونه گیاه پنجه مریم در آمریکا رشد می‌کند. البته این گیاه در ایران هم در بخش‌های شمالی کشور چون گیلان و مازندران و حتی در کردستان رشد می‌کند. پنجه مریم در ایران با نام‌های دست مریم یا چنگ مریم هم شناخته می‌شود اما در کشورهای مختلف، نام‌های متفاوتی دارد. این گیاه با ساقه‌های 39 سانتی‌متری خود برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید است. بعضی افراد نقل می‌کنند حضرت مریم در زمان درد زایمان به یک گیاه بیابانی چنگ زده و آن گیاه همان پنجه مریم بوده است که به مرور زمان به این نام شناخته شده است. پنجه مریم یا سیکلامن انواع مختلفی دارد. از رایج‌ترین گونه‌های این گیاه می‌توان به سیکلامن سیرا سیرا، سنسیشن و گونه ویکتوریا اشاره کرد.
نحوه کاشت گیاه پنجه مریم
گیاه سیکلامن یا پنجه مریم معمولا به صورت غده کاشته می‌شود. اگر قصد دارید این گیاه را در باغچه بکارید و گونه‌ای را انتخاب کرده‌اید که نسبت به سرما مقاوم است، باید غده را در عمق 15 سانتی‌متری زمین بکارید. در صورتی که این گیاه را در گلدان می‌کارید باید غده آن را در عمق 2 یا 3 سانتی‌متری خاک گلدان بکارید. در زمان کاشت غده پنجه مریم باید قسمت صاف آن را در پایین قرار دهید. اگر غده گل را در عمق بیشتری بکارید، ممکن است در فصل رشد، گل ندهد. بنابراین عمق مناسب را برای کاشت انتخاب کنید. اگر قصد دارید غده‌ها را از گلدانی به گلدان دیگر یا به باغچه انتقال دهید، بهتر است در فصل رکود گل این کار را انجام دهید تا به سلامت گیاه آسیبی نرسد.
تکثیر گیاه پنجه مریم
تکثیر پنجه مریم به دو روش انجام می‌شود. روش اول از طریق کاشت بذر صورت می‌گیرد. روش دوم هم از طریق تقسیم کردن غده گیاه صورت می‌گیرد. تقسیم کردن غده گیاه پنجه مریم باید در فصل رکود گیاه انجام شود. برای روش اول، بعد از اینکه گیاه پنجه مریم گل داد و دانه‌های گیاه نمایان شدند، باید دانه‌ها را جدا کنید. هر اندازه که دانه‌های گیاه تازه باشند، تکثیر پنجه مریم راحت‌تر انجام می‌شود. زیرا دانه‌ها زودتر جوانه می‌دهند. در این روش باید دانه‌ها را قبل از فصل‌های سرد سال در عمق نیم سانتی‌متری زمین بکارید. با توجه به اینکه پنجه مریم در سایه و مناطق مرطوب رشد می‌کند، بعد از کاشت دانه‌ها، گلدان را در جای سایه و خاک مرطوب نگهداری کنید. بعد از اینکه غده یا دانه پینجه مریم را تکثیر کردید، صبر کنید تا جوانه دهد. زمانی که جوانه داد و چند برگ رشد کردند می‌توانید آن را در باغچه یا گلدان‌های جداگانه بکارید. این گیاه 9 الی 15 ماه پس از کاشت، بالغ می‌شود و گل می‌دهد.
دوران رکود گیاه پنجه مریم
همانطور که گفته شد، دوران رکود گیاه برای تکثیر پنجه مریم اهمیت زیادی دارد. منظور از دوران رکود، همان زمان استراحت و خواب پنجه مریم است. جالب است بدانید که فصل رکود این گیاه به عوامل زیادی بستگی دارد. یعنی مانند درختان اینطور نیست که دوران رکود پنجه مریم، تنها زمستان و پاییز باشد. بلکه ممکن است دوران رکود این گیاه در تابستان هم باشد. برای تکثیر پنجه مریم باید دوران رکود آن را بشناسید.
گیاه پنجه مریم به دو گروه زمستانه و بهاره و همچنین تابستانه و پاییزه تقسیم می‌شود. اگر گیاه زمستانه و بهاره باشد، برگ‌ها در فصل پاییز رشد می‌کنند و جوانه می‌زنند. فصل تابستان زمان رکود این گیاه است. اگر گیاه شما در فصل بهار گل می‌دهد، پس جزو این گروه است. فصل رکود معمولا 2 الی 3 ماه به طول می‌انجامد. معمولا توصیه می‌شود در این زمان کوددهی انجام نشود. در زمان استراحت، گیاه برگ‌های قبلی خود را از دست می‌دهد و برگ‌های جدیدی رشد می‌کنند تا گیاه آماده گلدهی شود. دوره رکوده تابستانی معمولا از اواسط اردیبهشت تا اواسط شهریور به طول می‌انجامد. بهتر است در این دوران گیاه را در جای پرنورتری قرار دهید و آن را آبیاری کنید.
دلیل بعضی مشکلات رایج پنجه مریم
گاهی اوقات در زمان تکثیر پنجه مریم یا حتی بعد از آن مشکلاتی به وجود می‌آید که فکر می‌کنیم گیاه برای محیط خانه یا باغچه مناسب نیست و از رشد آن ناامید می‌شویم. در اینجا به بررسی دلایل مشکلاتی می‌پردازیم که ممکن است برای سیکلامن پیش آید. با اطلاع از این دلایل می‌توانید به راحتی آن‌ها را رفع کنید.
اگر برگ‌های پنجه مریم طویل‌تر شدند، بهتر است گیاه را در معرض نور کافی قرار دهید.
اگر برگ‌های پنجه مریم زرد رنگ شدند، یعنی گیاه شما دارای PH بالایی است یا در معرض تابش نور زیادی قرار گرفته است. دلایل دیگری از جمله بیماری‌های مختلف گیاهی هم ممکن است موجب زردی برگ‌های پنجه مریم شوند.
بر خلاف گیاهان دیگر، پنجه مریم اگر در معرض خشکی قرار گیرد دچار نرمی ساقه و برگ‌ها می‌شود. در صورتی که نمک آب آن زیاد باشد هم امکان بروز چنین مشکلاتی وجود دارد.
بعضی از گونه‌های پنجه مریم، ذاتا گل‌های کوچکی دارند. اما اگر از ژنتیک گیاه خود مطمئن هستید، دلایلی چون دمای بالا و کوددهی زیاد موجب کوچک شدن گل‌های پنجه مریم می‌شوند.
اگر برگ‌های پنجه مریم می‌ریزد، یعنی گیاه شما بی آب است. این گیاه اگر 24 ساعت الی 36 ساعت بی آب بماند، دچار مشکلاتی می‌شود.
نوردهی به گیاه پنجه مریم
یکی از نکات مهمی که در مورد تکثیر پنجه مریم باید بدانید، نوردهی آن است. جالب است بدانید که پنجه مریم به نور زیاد علاقه زیادی دارد. اما باید آن را در سایه قرار دهید. یعنی از قرار دادن گل‌ها یا گلدان‌ها در معرض تابش نور مستقیم جلوگیری کنید. اگر گل‌های پنجه مریم را دوست دارید، بهتر است بدانید این گیاه در روزهای کوتاه گل می‌دهد. پس باید آن را مدتی در اتاق پر نور دور از تابش مستقیم نور خورشید قرار دهید و مدتی هم در یک اتاق تاریک و کم نور قرار دهید تا برایتان گل دهد.
آبیاری گیاه پنجه مریم
پنجه مریم از جمله گیاهانی است که هر روز به آبیاری نیاز دارد. توصیه می‌شود آب را دقیقا روی گیاه نریزید و از بخش‌های کناری به آن آب دهید. اگر به پنجه مریم کم آب دهید به مرور زمان دچار ریزش برگ می‌شود. در فصول رشد بهتر است آبیاری گیاه را به صورت منظم انجام دهید. برای رشد و تکثیر پنجه مریم در فصول رشد از کود مخصوص گیاهان زینتی استفاده کنید. نکته مهم دیگر در مورد میزان آب گیاه پنجه مریم، زهکشی آن است. خاک این گیاه بهتر است کمی اسیدی باشد.
نحوه تعویض گلدان پنجه مریم
اگر پنجه مریم یا سیکلامن را در گلدان نگهداری می‌کنید، هر دو سال یک بار باید گلدانش را عوض کنید. بهتر است خاک گلدان را در باغچه خالی کنید و یک گلدان بزرگ و کمی خاک تازه به اندازه گلدان جدید انتخاب کنید. در صورتی که حیوان خانگی دارید، بهتر است گلدان سیکلامن را جایی دور از دسترس حیوانات خانگیتان قرار دهید. زیرا این گیاه موجب بروز مشکلات هاضمه برای حیواناتی مانند سگ می‌شود. پنجه مریم یکی از گیاهان دارویی است که برای درمان نازایی مفید است. اگر به پنجه مریم دسترسی ندارید، می‌توانید بارداری سریع با گیاهان دارویی را امتحان کنید. به عنوان مثال می‌توانید از ماکا، زعفران، روغن کرچک و شیرین بیان استفاده کنید.
یک پیشنهاد جذاب برای تکثیر پنجه مریم
برای تکثیر پنجه مریم به 3 نکته مهم توجه کنید. اول اینکه حتما آن را در فصل مناسب و در عمق مناسب بکارید. دوم اینکه به آبیاری گیاه توجه کنید. پنجه مریم هر 24 ساعت به آب نیاز دارد. اگر بیشتر از 36 ساعت به این گیاه آب نرسد دچار مشکل می‌شود. توجه داشته باشید که پنجه مریم از گیاهان مناطق مرطوب است. نکته سوم این است که باید گیاه را در معرض نور مناسب قرار دهید. از کوددهی زیاد به گل جلوگیری کنید. تکثیر پنجه مریم به دو روش کاشت بذر و تقسیم کردن غده‌ها انجام می‌شود. توصیه می‌شود بسته به گونه گیاه آن را در عمق مناسبی بکارید. در صورتی که برای خواص دارویی این گیاه را پرورش می‌دهید می‌توانید با خرید انواع گیاهان دارویی یا خرید انواع روغن‌ها و انواع دمنوش‌ها برای درمان بیماری خود از روش‌های جایگزین استفاده کنید. همچنین شما عزیزان می‌توانید با شماره تلفن 02137515 تماس گرفته و با کارشناسان دیجی عطار در مورد خرید انواع گیاهان و دمنوش‌ها مشورت کنید.
