نارنج - میوه - عمده

"گیاهی است از خانواده ی Rutaceae، به شکل درختی کوچک به ارتفاع ۴ تا ۵ متر، دارای برگ هایی به رنگ سبز شفاف با دمبرگ بالدار، بیضی شکل، نوک تیز و زیبا و گل هایی با کاسه مرکب از ۵ تقسیم و جام شامل ۵ گلبرگ معطر، ضخیم، آبدار و با عطری بیشتر از گل های پرتغال. درون جام گل آن، ۲۰ پرچم کوتاه و در وسط آن ها، مادگی مرکب از تخمدانی ۸ تا ۱۰ خانه مشاهده می گردد که پس از رسیدن، به میوه ای به صورت سته، آبدار و ترش مزه تبدیل می شود. گل های درخت نارنج ""بهار نارنج"" نامیده می شود که در حالت تازه دارای بوی معطر و طعمی پسندیده است ولی پس از خشک شدن، بوی آن ضعیف می گردد. برای مصارف داروئی، بهار نارنج را به حالت غنچه ناشکفته، هنگام صبح پس از آن که ذرات شبنم خشک گردید از درخت می چینند و سپس به سرعت در تاریکی خشک می کنند. این گل ها در فصل بهار می رویند و سفید رنگ و بسیار معطر می باشند. پوست خارجی نارنج که قبل از رسیدن سبز رنگ است و سپس تدریجا به رنگ نارنجی در می آید، دارای مصارف مختلف داروئی است منتها باید به کلی از لایه های سفید رنگی که در زیر آن قرار گرفته، عاری باشد. پوست خشک شده نارنج به صورت نوارهای باریک به نام خلال نارنج و یا به اشکال دیگر استفاده می شود. آب مقطر از تقطیر بهار نارنج به وسیله بخار آب تهیه می شود که مایعی زلال و دارای بوی بسیار قوی و معطر است. رنگ آن ها گاهی به علت فساد و رشد بعضی از باکتری ها، گلی می شود.آب مقطر بهار نارنج زود فاسد می گردد به همین دلیل باید آن هارا در شیشه های کوچک آبی رنگ و دور از نور، در محل حشک نگهداری کرد. برگ درخت، میوه، پوست، بهار نارنج اندام دارویی این گیاه را تشکیل می دهند، همچنین رب و عرق این گیاه خاصیت دارویی دارد. منشاء اولیه درخت نارنج نواحی شمال هندوستان است و در مناطق شمال و جنوب ایران که درجه ی سرمای زمستان آن از حد گرم پایین تر نمی رود نیز کاشته می شود. "